In 2016 is door de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie onder druk van rechtspraak van het EHRM een mechanisme ontwikkeld dat moet voorzien in de herbeoordeling van een levenslange gevangenisstraf. Van enige innerlijke drang bij de Staat om een prospect of release te bieden blijkt echter niet veel. Het herbeoordelingsmechanisme heeft de positie van levenslanggestraften ten opzichte van de situatie van vóór de regeling niet wezenlijk verbeterd. Sterker nog: met de nieuwe regeling zijn de levenslanggestraften verder van huis. Voor allen geldt nu, zonder onderscheid, een periode van stilstand van minimaal 25 jaar. Positief te waarderen is dat de Hoge Raad de weg wijst naar een judicial review. Het is echter aan de veroordeelde om van deze mogelijkheid gebruik te maken, nu de ambtshalve optredende rechter in het gekozen reviewmechanisme de grote afwezige is.

Lees het hele artikel in Navigator.

Recent neuropsychologisch onderzoek suggereert dat detentie leidt tot achteruitgang van belangrijke hersenfuncties bij gedetineerden. Een mogelijke verklaring voor die achteruitgang is de verarmde (versoberde) detentieomgeving, waarmee een omgeving met weinig lichamelijke, geestelijke en sociale activiteit wordt bedoeld. Verschillende hersenfuncties zijn cruciaal voor een succesvolle resocialisatie. Een andere onderzoekslijn binnen de psychologie onderzoekt de relatie tussen voeding en agressie bij gedetineerden, waarbij ook de mogelijkheid van voedingsinterventies wordt onderzocht. In deze bijdrage worden de mogelijke implicaties van dergelijk (neuro)psychologisch onderzoek voor de Nederlandse detentieomgeving geanalyseerd in het licht van het resocialisatiebeginsel.

Lees het hele artikel in Navigator.

Zowel terdoodveroordeelden in de Verenigde Staten als gedetineerden in Nederland die in een Terroristen Afdeling zijn geplaatst, zitten feitelijk in eenzame opsluiting en zijn het overgrote deel van de dag verstoken van menselijk contact. Bovendien hebben ze geen enkele, dan wel zeer beperkte mogelijkheden om hun plaatsing te laten toetsen en te laten herzien door een onafhankelijke instantie. Dat is in strijd met de Europese minimumregels voor de behandeling van gevangenen en ook met die van de VN.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het is niet verantwoord om de bevordering en handhaving van de ambtelijke integriteit van leden van het parlement aan de politieke partijen over te laten. Het Nederlandse parlement heeft in deze aangelegenheid nog een flinke slag te maken. Ten eerste is het raadzaam om een algemene gedragscode en een uitgewerkte, specifieke integriteitsregeling voor leden van elk der Kamers der Staten-Generaal vast te stellen. In de tweede plaats dient de (grond)wettelijke regeling inzake ambtsmisdrijven te worden herzien. Als het gaat om een strafrechtelijke procedure dient niet de Tweede Kamer maar een justitiële autoriteit het voortouw te nemen. Bovendien zou in elk van de Kamers een vaste integriteitscommissie moeten worden ingesteld.

Lees het hele artikel in Navigator.

Een van meest besproken strafzaken van het afgelopen jaar is de strafzaak tegen voormalig Eerste Kamerlid en oud-wethouder in Roermond Jos van Rey. Op 12 juli 2016 veroordeelde de rechtbank in Rotterdam Van Rey onder meer voor het aannemen van giften van bevriende zakenrelaties. In deze bijdrage wordt de veroordeling van Van Rey nader bezien.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het verdient aandacht dat de Rijnvaartgerechten op verdragsrechtelijke grond in Nederland exclusief bevoegd blijven in Rijnvaartzaken, ondanks de wetswijziging van het Wetboek van Rechtsvordering waardoor binnenvaartzaken met ingang van 1 januari 2017 worden geconcentreerd bij de Rechtbank Rotterdam. De praktijkjurist en de rechter dienen bedacht te zijn op de hier gesignaleerde uitzondering op de wijziging van de regels van de relatieve competentie in burgerlijke zaken.

Lees het hele artikel in Navigator.

De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zou bij de inrichting van het Nederlandse herbeoordelingsmechanisme met betrekking tot de levenslange gevangenisstraf kunnen kijken naar de criteria die door het Internationaal Strafhof worden gehanteerd, zoals de criteria die in het teken staan van rehabilitatie, om zo te voldoen aan de eisen die het EHRM aan die herbeoordeling stelt.

Lees het hele artikel in Navigator.