Artikelen van Mercede van Voorthuizen
Tijdschrift
NJB 22 (2023)
De afnemende populariteit van civiele rechtspraak
In een functionerende rechtsstaat moet toegang tot de rechter zonder belemmeringen een centrale prioriteit zijn. En dus zou de fors dalende instroom van civiele zaken die bij de rechtspraak worden aangemeld reden tot zorg moeten zijn. Vanuit het perspectief van toegang tot de rechter is het van groot belang de redenen voor de continue daling van het aantal civiele zaken te begrijpen zodat de juiste maatregelen getroffen kunnen worden om dit tij te keren. Het wetenschappelijk onderzoek naar het probleem is sporadisch en onvoldoende omvattend gezien het belang van de problematiek. Deze bijdrage is bedoeld als aanvulling op de bestaande studies en als presentatie van empirische gegevens die nog niet eerder in kaart zijn gebracht. Bovendien wordt het vraagstuk sterker dan in eerdere onderzoeken bekeken vanuit een access to justice-perspectief.
Non-conviction based confiscatie vanuit EU-rechtelijk perspectief
Het wetsvoorstel ‘Wet confiscatie criminele goederen’, dat in december ter advies aan de Raad van State is voorgelegd, voldoet niet aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelbinding. Er bestaat geen noodzaak tot uitbreiding van de huidige confiscatiemaatregelen in Nederland. De reikwijdte van de voorgestelde regeling is te breed met het oog op de gevallen waarin non-conviction based confiscatie (NCBC) kan worden ingezet (doelbinding) en de inzet van NCBC als zelfstandige procedure (subsidiariteit). De voorgestelde regeling beoogt belangrijke rechtswaarborgen van de verdediging, zoals het recht op een eerlijk proces, toegang tot een effectief rechtsmiddel en de onschuldpresumptie, te omzeilen. En tot slot worden de belangen van het slachtoffer ook niet gewaarborgd door de NCBC-procedure.
Rechtswinkels: een blinde vlek in het landschap van rechtshulpverlening
Over rechtswinkels is maar weinig bekend. De auteurs bespreken de bevindingen van een enquête onder 49 rechtswinkels. Daaruit blijkt dat rechtswinkels een belangrijke bijdrage leveren aan de eerstelijns rechtshulpverlening. Zij helpen naar schatting 35.000 burgers per jaar. Rechtswinkels hebben bovendien een vormende functie, doordat juristen van de toekomst meteen al aan het begin van hun loopbaan in contact komen met echte problemen van kwetsbare burgers. Rechtswinkels zouden nog meer dan nu het geval is als springplank kunnen fungeren voor de sociale advocatuur indien zij verder worden ondersteund in hun proces van professionalisering.
Het beoordelingskader voor de buitengerechtelijke geschillenbeslechting bij Kifid
Ons recht kent een dubbel stelsel van publiek- en privaatrechtelijke zorgplichten voor financiële instellingen. Dit doet fundamentele vragen rijzen over het beoordelingskader voor de buitengerechtelijke geschillenbeslechting bij Kifid. Is de publiekrechtelijke zorgvuldigheidstoets bij Kifid op te vatten als een zelfstandige toets? Of moet deze toets worden gezien als onderdeel van de privaatrechtelijke toets of een financiële instelling zich aan de op haar in het verbintenissenrecht rustende zorgplicht heeft gehouden?
Is de Wet open overheid minder open dan de Wet openbaarheid van bestuur?
Aangedreven door het verlangen om in de toekomst schandalen als de Kinderopvangtoeslagenaffaire te voorkomen, kwam de Wet open overheid (Woo) tot stand om de overheid transparanter te maken naar de samenleving. Een van de wijzigingen is dat de uitzonderingsgrond op basis waarvan informatie kon worden uitgesloten van openbaarmaking als dat zou leiden tot onevenredige benadeling, is geschrapt en is vervangen door vier nieuwe uitzonderingsgronden. In deze opinie wordt betoogd dat als uitsluitend gekeken wordt naar de nieuwe wettekst ten onrechte de indruk kan ontstaan dat meer informatie buiten de openbaarheid blijft dan onder de Wet openbaarheid van bestuur het geval was.