Tien jaar geleden, op 17 juli 2014, kwam Willem Witteveen, hoogleraar te Tilburg en senator voor de PvdA, samen met zijn echtgenote en dochter om bij de ramp met de MH17. In dit essay wordt zijn gedachtegoed als uitgangspunt genomen voor een reflectie op de actuele rol en betekenis van de Grondwet in politiek en samenleving. Daartoe wordt benadrukt dat onze constitutionele cultuur recent wat meer tot ontwikkeling is gekomen. Dat is in principe een goede zaak. Toch zien we ook een andere ontwikkeling die potentieel constitutioneel ondermijnend is. Het gaat om de opkomst van een vorm van politieke retoriek die stuurt op, of aanleiding geeft tot, tweespalt en afbraak. Een voorbeeld daarvan treffen we aan in het debat over de positie van de rechter in een democratische rechtsstaat. Dit alles doet de vraag rijzen of dat te verhelpen valt, bijvoorbeeld door hernieuwde aandacht voor de positieve betekenis van constitutionele beschavingsregels en politieke hypocrisie. Tenslotte wordt een metafoor uitgewerkt die de Grondwet ziet als een winterdijk. Het thema ‘politiek taalgebruik’ loopt als een rode draad door het betoog.

[verder lezen in InView]

Strafrechters en officieren van justitie ontbreekt het veelal aan terugkoppeling over wat na het opleggen van de straf gebeurt. Daardoor leren zij beperkt bij met welke sanctie de beoogde strafdoelen het best te bereiken zijn. Hier is wat aan te doen door terugkoppeling te vragen aan personen voor wie de norm geldt. Zij kunnen een reëel beeld geven van de effecten van verschillende sancties. Het gebruik van deze kennis kan de effectiviteit van straffen verhogen.

[verder lezen in InView]

De zoektocht naar nieuwe mogelijkheden om jonge aanwas in de cocaïnehandel te voorkomen leidt tot dilemma’s in aloude strafdoelen. Moet er maatwerk worden geleverd om de jonge cocaïnehandelaar op het rechte pad te krijgen of juist streng worden bestraft als maatschappelijk signaal? Wat zijn de drijfveren voor dealen en werkt hulpverlening voor cocaïnedealers wel? En hoe zit het eigenlijk met de cocaïnegebruikers? Met dit artikel wil de auteur zijn ervaringen in de aanpak van cocaïne straathandel delen en aanzetten tot discussie.

[verder lezen in InView]

Rechters en advocaten, getooid in toga, trokken in 2015 door de binnenstad van Assen; een protestmanifestatie die werd gehouden tegen de inkrimpingsplannen van de Raad voor de rechtspraak. Op 1 februari 2018 protesteerden bijna vierhonderd advocaten in toga tegen de bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand. Op 16 november 2021 demonstreerde de Amsterdamse orde van advocaten bij het Turkse consulaat op het Museumplein, om solidariteit en steun te betuigen aan advocaten in Turkije. Op 29 oktober 2023 hielden ruim honderdtwintig advocaten in toga een stille tocht door het centrum van Amsterdam, vanwege de oorlog tussen Hamas en Israël. Meer voorbeelden zijn te noemen van zulke ‘togaprotesten’. Het aantal demonstraties stijgt en advocaten gaan in toga de barricades op, ook voor kwesties die met de advocatuur of rechtsspraak niet (direct) verband houden.

[verder lezen in InView]

Op 7 juni jl. vond het NJV-jaarcongres ‘Waarde, werking en potentie van het EU-Grondrechtenhandvest in de Nederlandse rechtsorde’ plaats te Amsterdam. Het vijftienjarige jubileum van het handvest was de aanleiding om dit tot thema van de jaarvergadering te maken. In haar rede gaat de voorzitter in op de toekomstvisie van de NJV, op de te verwachten veranderingen in Nederland en op de noodzaak tot zelfreflectie van de juridische wereld. Het prikkelende intermezzo van acteur Gijs Scholten van Aschat kan om auteursrechtelijke redenen niet worden weergegeven, wellicht een impliciete aansporing om de jaarvergadering in persoon bij te wonen.

[verder lezen in InView]

In dit artikel wordt ingegaan op het geschil tussen de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) en de vereniging Ongehoord Nederland. De laatste kreeg sancties opgelegd door de NPO en de NPO heeft daarnaast de staatssecretaris verzocht om de voorlopige erkenning van ON! in te trekken. De stellingen van beide partijen worden in dit artikel getoetst langs de lijnen van de bevoegdheidsgrondslag van de NPO en de vrijheid van meningsuiting die een omroep als ON! toekomt. Misverstanden en knelpunten in de normering van publieke omroepen in de Mediawet en de Journalistieke Code NPO worden geduid. Het artikel eindigt met een aantal suggesties voor verbeteringen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Met smart werd gewacht op de eerste antwoorden van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) op uitlegvragen over artikel 82 lid 1 van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). In de Nederlandse literatuur is de afgelopen jaren uitvoerig gediscussieerd over schadevergoeding wegens inbreuken op de AVG, maar elke analyse hierover werd gepresenteerd met één nadrukkelijk voorbehoud: dat het HvJ EU zich nog over de kwestie moest uitlaten. Op 4 mei 2023 heeft het Hof de eerste drie prejudiciële vragen beantwoord. Een reeks hieraan verwante vragen wacht nog op beantwoording. In deze bijdrage bespreken auteurs welke implicaties de eerste antwoorden van het Hof hebben voor de Nederlandse rechtspraktijk en verkennen zij hoe vergoeding van ‘immateriële schade’ wegens schending van de AVG kan worden ingepast in het Nederlandse schadevergoedingsrecht.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog in de periode 1945 tot 1949, waarin zoals inmiddels alom wordt erkend stelselmatig en wijdverbreid extreem geweld van Nederlandse zijde werd toegepast, werden op grote schaal dienstplichtigen ingeschakeld. Sommigen weigerden dienst of deserteerden, met vaak levenslang gevoelde consequenties. Inmiddels heeft de regering haar excuses aangeboden voor het extreme geweld van de Nederlandse militairen in die periode en worden er her en der aanzetten gegeven tot eerherstel van de Indiëweigeraars. In de excuses die premier Rutte aanbood ‘aan eenieder in ons land die met de gevolgen van de koloniale oorlog in Indonesië heeft moeten leven’ werden deze echter niet genoemd. In deze bijdrage wordt betoogd dat, waarom en hoe de Indiëweigeraars en -deserteurs, bij leven of postuum, in ere moeten worden hersteld door middel van een amnestiewet, mede geïnspireerd door een recent Duits voorbeeld.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In België gaan stemmen op om arresten van het Grondwettelijk Hof middels een zogenoemd ‘volksberoep’ te kunnen verwerpen. Nu gaat het om een juridisch nog niet erg doortimmerd voorstel, maar desalniettemin is waakzaamheid geboden. Want niet alleen in België ligt de onafhankelijke rechter vanuit de politiek onder vuur. Hoeveel politiek kan de rechtsstaat verdragen?

[verder lezen in NAVIGATOR]

‘Ja!’, zegt de Algemene Rekenkamer in haar brief van 30 maart 2023 aan de Tweede Kamer. Een heldere en bondige brief, niet meer dan zes pagina’s. De brief zegt hardop wat insiders al lang onder elkaar fluisterden, maar vaak niet hardop durfden te zeggen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het debat dat op dit moment gevoerd wordt over parlementair gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer, zou niet alleen gestuurd moeten worden door de idee dat het Reglement van Orde vooral toeziet op de waardigheid van het parlement en ordehandhaving, nu ophitsende of antirechtsstatelijke taal gebezigd binnen het parlement meer dan ooit externe werking kan hebben. Moet het niet mogelijk zijn om steviger maatregelen te treffen, indien Kamerleden zouden oproepen om ‘diegenen aan te spreken’ die hebben meegewerkt aan ‘de verkiezingsfraude’, of wanneer zij bewust en herhaaldelijk de (waarden van de) democratische rechtsstaat op ondermijnende wijze ter discussie stellen? Moeten we wachten tot incidenten structureel blijken te zijn of daadwerkelijk leiden tot ondermijning van de democratische rechtsstaat of zelfs tot geweld? Met het aanvaarden van meer handvatten om reglementair op te treden tegen dit soort uitingen in het parlement, zou een parlementaire analogie kunnen ontstaan van de strafrechtelijke gevaarzettingsdoctrine. Want waarom zouden taaluitingen, die in het strafrecht potentieel zo ernstig worden bevonden dat ze een abstracte delictsomschrijving legitimeren, aan aparte reglementering door de Tweede Kamer moeten ontsnappen?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Een overheidslichaam dat een onroerende zaak wil verkopen, moet ruimte bieden aan (potentiële) gegadigden om mee te dingen naar deze onroerende zaak indien er meerdere gegadigden zijn voor de aankoop daarvan. Dat heeft de Hoge Raad in het recente Didam-arrest geoordeeld, zich daarbij baserend op de jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over de rechtsgrondslag voor de verdeling van schaarse vergunningen. De Hoge Raad onderzoekt die rechtsgrondslag zelf niet. In dit artikel worden de grondslag en de ratio van de verplichting tot het bieden van mededingingsruimte onder de loep genomen. Het Didam-arrest roept ook een aantal belangrijke vragen op die verband houden met de reikwijdte en operationalisering van de verplichting tot het bieden van mededingingsruimte. Ten slotte is er de vraag of en in hoeverre het Didam-arrest consequenties zou moeten hebben voor de (door)ontwikkeling van het domein van de overheidsinkoop.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Begin vorige eeuw werd een apart jeugdstrafrecht in ons land geïntroduceerd, precies honderd jaar geleden gevolgd door de introductie van de kinderrechter. In dit artikel wordt teruggeblikt op de creatie van de jeugdstrafrechter en op de ingrijpende veranderingen die zijn rol eind vorige eeuw onderging. Deze terugblik sluit af met een aantal aanbevelingen: herstel van de band tussen jeugdstrafrecht en jeugdbescherming, erkenning van het specialisme van de jeugdstrafrechter en herstel van de regierol van de jeugdstrafrechter in de executiefase.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De Amsterdamse voorzieningenrechter wees onlangs vrijwel alle vorderingen van Tweede Kamerlid Nilüfer Gündoğan toe in het kort geding dat zij tegen de partijleiding van Volt had aangespannen. Onder journalisten en politicologen, maar ook onder staatsrechtgeleerden heeft dit oordeel tot grote verontwaardiging geleid. Volgens sommigen gaat het in dit verband om political questions en had de Amsterdamse voorzieningenrechter zich daarom van een inhoudelijk oordeel moeten onthouden. Maar is dat wel zo?

[verder lezen in NAVIGATOR]

De Autoriteit Persoonsgegevens is in inmiddels twee Vooraf'en in één adem genoemd met gebrekkige democratische legitimatie en onrechtmatig handelen. Dat zijn krasse standpunten. Alle reden dan ook om het grondrecht op bescherming van persoonsgegevens en de positie, taken en verantwoordelijkheden van de AP nog eens in een breder perspectief voor het voetlicht te brengen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Ernst Hirsch Ballin gaat met emeritaat. Behalve vele decennia actief als academicus, was Hirsch Ballin de langstzittende minister van Justitie sinds de Grondwetswijziging van 1848. Alle reden om met hem in gesprek te gaan en stil te staan bij een aantal leidende thema’s in zijn denken over niet alleen het recht en de rechtsstaat in den brede, maar ook de toekomst van het constitutionele recht, het juridisch onderwijs en de methodologie van rechtswetenschap. Maar ook een gesprek om ‘de mens’ achter ‘de baan’ scherper te krijgen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De Rechtspraak wil overgaan naar een beleid waarbij publicatie van een uitspraak op rechtspraak.nl het uitgangspunt wordt waarvan alleen omwille van zwaarwegende redenen wordt afgeweken (publiceren, tenzij). Om deze ambitie te verwezenlijken heeft de Rechtspraak het programma ‘Meer én verantwoord publiceren’ ingericht. De komende 10 jaar gaan in het kader van dit programma belangrijke stappen gezet worden. Deze ambitie brengt echter wel een aantal uitdagingen met zich mee.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Bij het voornemen van de Raad voor de rechtspraak om veel meer uitspraken openbaar te maken dan nu het geval is zijn nogal wat kanttekeningen te plaatsen. Een juridische grondslag is er niet en wat de toegevoegde waarde voor de professionele juridische dienstverlener is en voor de individuele burger is nog maar de vraag. De Raad zou er in ieder geval voor moeten zorgen dat er een level playing field ontstaat. Iedereen moet evenveel kunnen profiteren van die enorme hoeveelheid informatie. Dat kan alleen als er uitgebreid wordt gemetadateerd en er een krachtige zoekmachine komt die voor iedereen toegankelijk is. Verder ligt het gevaar op de loer dat de rechtsontwikkeling wordt beperkt als het inschatten van de uitkomst van een procedure makkelijker wordt. Want niet alleen juridische dienstverleners kunnen de toekomstige database inzetten maar rechters zullen dat ook gaan doen. Tot slot ligt er nog wat huiswerk om de huidige anonimiseringsrichtlijnen in overeenstemming te brengen met de AVG.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Voor individuele burgers is het belangrijk dat de Rechtspraak al haar uitspraken publiceert. Voor onderzoekers moeten in elk geval alle uitspraken gemakkelijk beschikbaar zijn. Omdat dat niet het geval is gebleken, is het mooi dat de Rechtspraak van plan is een openbaarmakingsslag te maken. Wat nog belangrijker is, is zicht op het verloop en uitkomst van alle procedures, ook als de procedure niet eindigt met een uitspraak. Ook voor die procedures zou de Rechtspraak de meest belangrijke kenmerken moeten registreren en openbaar maken.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Op de weg naar een transparantere overheid passeerden we het afgelopen jaar twee historische mijlpalen: de Eerste Kamer nam de Wet open overheid (Woo) aan en de voorzitter van de Raad voor de rechtspraak beloofde dat binnen enkele jaren 75% van de uitspraken op internet zal staan. Een dergelijke grootschalige uitsprakenpublicatie kan niet zonder gedegen wettelijk kader. Deze toekomstige ‘Wet publicatie rechtelijke uitspraken’ (Wpru) heeft vele raakvlakken met de Woo: ze hebben dezelfde voorouders en delen enkele juridische vraagstukken en uitvoeringsproblemen. Uit de kinderopvangtoeslagaffaire kunnen we bovendien leren dat bestuurlijke informatie en rechterlijke uitspraken door burgers in samenhang moeten kunnen worden beschouwd.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In deze bijdrage staan de aangifte van het Federatief Joods Nederland en de Kamervragen van Attje Kuiken over de verkoop van ‘foute’ boeken door Bol.com centraal. Eerst wordt ingegaan op de vraag of vervolging van Bol.com op basis van het huidige Nederlandse strafrecht kans van slagen heeft en wordt hiertoe de verhouding tussen artikel 137e Sr en artikel 10 lid 2 EVRM besproken. Tevens wordt de Mein Kampf-jurisprudentie toegelicht en de criteria die hieruit voortvloeien toegepast op de casus-Bol.com. Voorts wordt de aangifte tegen Bol.com geplaatst in een breder perspectief van deplatforming. Tot slot wordt ingegaan op private censuur. Betoogd wordt dat het plaatsen van disclaimers bij boeken niet alleen onnodig is, maar dat dit ook in de hand werkt dat een kleine groep mensen een onevenredig grote invloed kan uitoefenen op de vraag bij welke boeken een disclaimer wordt opgenomen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Wat kan Hobbes ons in tijden van crisis leren en welke inzichten heeft hij ons als constitutioneel en rechtsstatelijk denker te bieden? Dat zijn zijn inzichten over de aanvaarding van staatsgezag en de betekenis van vrijheid, over de aard van representatie en over wat nodig is om geweldloos met elkaar samen te leven. Cipiers met een autoritair karakter moeten er niet op rekenen zich al te zeer aan Hobbes te kunnen laven. In retrospectief zijn in zijn Leviathan namelijk prominent de contouren te herkennen van wat wij vandaag een democratische rechtsstaat plegen te noemen. Hobbes is een denker die vorm heeft gegeven aan de structuren en principes van de moderne burgerlijke samenleving. Juist daardoor blijft hij aanzetten tot reflectie over wat nodig is om in een rechtsstaat te leven, ook in tijden van crisis.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De vraag wie in Europeesrechtelijke context verantwoordelijkheid draagt voor het handelen van Landen en Gebieden Overzee (LGO) is bijzonder complex. LGO maken geen deel uit van de interne markt, maar voor het vrij verkeer van goederen geldt desalniettemin een beperkte werking. Met het arrest van het HvJ EU van 31 oktober 2019 is duidelijk geworden dat Nederland vanwege haar bijzondere betrekkingen met de eigen LGO een specifieke aansprakelijkheid heeft. Op grond van het Unierechtelijke beginsel van de loyale samenwerking is Nederland aansprakelijk voor schending van het douanerecht door de LGO en voor het compenseren van de verliezen die de Unie als gevolg daarvan heeft geleden. Deze uitspraak van het HvJ EU maakt nogmaals duidelijk dat het gehele Koninkrijk der Nederlanden EU-lidstaat is en niet alleen Europees Nederland.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De huidige artikelen in het Wetboek van Strafrecht die verkrachting en aanranding strafbaar stellen vereisen dat de dader opzettelijk een dwangsituatie moet hebben gecreëerd waarbij tegen de wil van het slachtoffer seksuele handelingen hebben plaatsgevonden. De Minister van J&V heeft aangegeven dat de vereiste dwang een veroordeling in de weg kan staan en nieuwe wetsbepalingen aangekondigd waarbij niet meer de dwang, maar de seks tegen de wil centraal staat. Maar is dat eigenlijk wel nodig? Zijn de huidige strafbaarstellingen echt niet afdoende?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Ambtenaren zweren trouw aan de Grondwet. Beginselen van de democratische rechtsstaat, waaronder fundamentele rechten, worden prominent door die Grondwet vormgegeven. Schending van die beginselen door de overheid zelf is, zo wordt hier betoogd, een stevig argument om verzet van ambtenaren robuuster dan nu rechtspositioneel te verankeren. De invoering van de Wnra kan het momentum creëren om werk te maken van de ontwikkeling van een bruikbare doctrine over deze aangelegenheid.

Lees het hele artikel in Navigator.

De uitdrukkelijke toevoeging van de categorieën geslachtskenmerken, genderidentiteit en genderexpressie aan de AWGB betekent volgens de initiatiefnemers een forse stap in het terugdringen van de structurele achterstand van transgender en intersekse personen. Als we deze wetswijziging in een breder perspectief plaatsen, kunnen we ons echter afvragen of zij de gewenste emancipatie dichterbij brengt en of het in die zin verstandig is dat de wetgever ook na de suggestie van de Raad van State de strafrechtelijke optie van het uitbreiden van de gronden voor strafbare groepsbelediging links liet liggen.

Lees het hele artikel in Navigator.

De Benedenwindse eilanden, waaronder Curaçao, worstelen met de opvang van duizenden vluchtelingen uit Venezuela. Anders dan in omringende landen is van humanitaire hulpverlening op de eilanden hoegenaamd geen sprake. Er zijn wel asielprocedures, maar daarvan wordt amper gebruik gemaakt. Curaçao zette regelmatig Venezolanen uit totdat de grens met Venezuela eind maart dicht ging. Bijstand vanuit Nederland komt moeizaam op gang. De Nederlandse regering durft zich vanwege de autonomie van de eilanden nauwelijks met de situatie te bemoeien en stelt tegelijkertijd condities aan bijstand. Ondertussen verleent Nederland via VN-hulporganisaties wel noodhulp aan andere landen in de regio. De regering van Curaçao heeft UNHCR juist van het eiland gestuurd omdat het te gemakkelijk statussen zou uitdelen. Een van de weinige eilandbewoners die zich het lot van de Venezolanen aantrekt verzucht: ‘Haal ons uit het isolement.’

Lees het hele artikel in Navigator.

Bespreking van het preadvies voor de NJV-jaarvergadering 2018 van Margeet Ahsmann, ‘Civiel effect: nut en noodzaak. Met enkele rechtsvergelijkende beschouwingen over de initiële en postinitiële opleiding’, Handelingen NJV, 148^e jaargang/2018, Wolters Kluwer 2018, p. 15-64.

Lees het hele artikel in Navigator.

Bespreking van het preadvies voor de NJV-jaarvergadering 2018 van Hanny Elzinga, ‘Interdisciplinariteit in de initiële juridische opleiding’, Handelingen NJV, 148^e jaargang/2018, Wolters Kluwer 2018, p. 65-92.

Lees het hele artikel in Navigator.

Bespreking van het preadvies voor de NJV-jaarvergadering 2018 van Karel Kraan & Bert Niemeijer, ‘De opleiding tot overheidsjurist’, Handelingen NJV, 148^e jaargang/2018, Wolters Kluwer 2018, p. 93-128.

Lees het hele artikel in Navigator.

Bespreking van het preadvies voor de NJV-jaarvergadering 2018 van Margreet Ahsmann, ‘Het nieuwe Opleidingshuis voor rechters: een fundamentele verbetering?’, Handelingen NJV, 148^e jaargang/2018, Wolters Kluwer 2018, p. 129-186.

Lees het hele artikel in Navigator.

Bespreking van het preadvies voor de NJV-jaarvergadering 2018 van Jonathan Soeharno & Jaap Winter, ‘De deskundige advocaat. Een pleidooi voor de togatoets en volwaardige academische en professionele vorming’, Handelingen NJV, 148^e jaargang/2018, Wolters Kluwer 2018, p. 187-2012.

Lees het hele artikel in Navigator.

In dit artikel wordt een aantal constitutionele en rechtsstatelijke uitdagingen verkend die de hedendaagse stedelijke dynamiek meebrengt. In welke mate kunnen of moeten de bestaande constitutionele normering en rechtsstatelijke oriëntering worden herzien met het oog op de actuele vragen en uitdagingen waarmee de moderne stad wordt geconfronteerd? Als lokale en regionale bestuurders een grotere stedelijke autonomie zouden krijgen, wat zou dat impliceren voor het constitutionele en rechtsstatelijke kader voor regelgeving en bestuur? Waar knelt of wringt het huidige kader met de behoeften van steden aan grotere slagkracht en de wens die constitutioneel vorm te geven en te verankeren?

Lees het hele artikel in Navigator.

Sint Maarten geniet meer autonomie in het Koninkrijk dan St. Martin in Frankrijk. Dit brengt, ook na het passeren van orkaan Irma, de nodige verantwoordelijkheid met zich, zoals op het terrein van openbare orde en justitie. Naar Europees recht verschillen Sint Maarten en St. Martin enorm: Sint Maarten is een LGO en St. Martin een UPG. Land en Collectivité hebben naar Unierecht echter ook een overeenkomst: zowel de ingezetenen van St. Martin (Franse burgers) als die van Sint Maarten (Nederlandse burgers) zijn Europese burgers. Interessant is te bezien hoe zwaar deze overeenkomst weegt voor de EU bij de beslissing of ten aanzien van steunverlening in tijden van nood een wezenlijk verschil tussen beide zijden van het eiland gemaakt mag of zal worden. Dát de Commissie inmiddels toegezegd heeft dat ook Sint Maarten op financiële steun vanuit de EU kan rekenen maakt dat niet anders want grondslag en omvang van die steun liggen ten aanzien van Sint Maarten niet vast.

Lees het hele artikel in Navigator.

Op 6 september 2017 is, op 93-jarige leeftijd, prof. mr. Frits Kalshoven overleden. Hij was een internationaal gerenommeerde deskundige op het terrein van het internationale humanitaire recht.

Lees het hele artikel in Navigator.

Op 25 september 2017 overleed op 79-jarige leeftijd in zijn thuisstad Chicago Mahmoud Cherif Bassiouni, Emeritus Professor of Law aan DePaul University, President van het Siracusa International Institute for Criminal Justice and Human Rights en erevoorzitter van de International Assosiation of Penal Law. De reacties die zijn overlijden teweegbrengt, laten zien wat een groot voorbeeld hij was en is voor velen die een bijdrage willen leveren aan een vreedzame wereld. Door de geestkracht van zijn werk heeft hij vele mensen over de hele wereld geïnspireerd. Met zijn wortels in de Arabische wereld en zijn vertrouwdheid met de westerse wereld heeft Bassiouni zich in praktijk en in theorie ingezet voor de eerbiediging van mensenrechten en de rule of law en de beëindiging van straffeloosheid. Deze bijdrage is een bescheiden poging te reflecteren op zijn bijzondere persoonlijkheid en de betekenis van zijn werk voor, met name, het internationaal strafrecht.

Lees het hele artikel in Navigator.

Lagere rechters lijken vaker via een prejudiciële procedure bij de Europese rechter een oplossing na te streven die in de nationale rechtsorde buiten hun macht ligt, bijvoorbeeld omdat staande jurisprudentie een andere uitkomst voorschrijft. Gezien de expliciete rechtspolitieke overwegingen van de betrokken rechters kan hier gesproken worden van rechterlijk activisme. Kunnen we dat in de toekomst (nog) meer verwachten en zou dat een wenselijke ontwikkeling zijn? In deze voorstudie wordt een aanzet gedaan tot het in kaart brengen van de voorwaarden waaronder lagere rechters de prejudiciële procedure bij het Hof van Justitie op activistische wijze gebruiken.

Lees het hele artikel in Navigator.

Naar schatting 119 000 kinderen zijn volgens een officiële studie jaarlijks in Nederland slachtoffer van kindermishandeling. Dit komt neer op 3,4% van de totale minderjarigenpopulatie van 3,5 miljoen. Anderzijds valt uit het recente proefschrift van Maartje Schouten af te leiden dat jaarlijks naar schatting 0,05% van de minderjarigenpopulatie zou worden mishandeld. Omgerekend komt dat neer op jaarlijks 1662 slachtoffers. 119 000 tegenover 1662: een verschil van twee ordes van grootte: aanleiding voor een methodologisch onderzoek van de NPM-studie. De conclusie luidt dat de NPM-claim niet gevalideerd is en onbruikbaar is als basis voor overheidsbeleid gericht op preventie en interventie.

Lees het hele artikel in Navigator.

Berichten over een impeachmentprocedure tegen Donald Trump buitelen over elkaar heen. Is dit inderdaad een reëel vooruitzicht? Dat blijft voorlopig even afwachten. Hoewel velen het lijken te hopen, is een impeachment op dit moment niet onvermijdelijk. Via de route van de (aanloop naar de) procedure die destijds tegen Bill Clinton werd gevoerd, wordt in dit artikel getracht inzicht te verwerven in de juridischpolitieke dynamiek die Donald Trump momenteel ondergaat, én die hem te wachten staat mocht het daadwerkelijk zover komen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Vanaf het begin is duidelijk geweest dat Brexit vooral een politiek proces is, waarbij juridische kaders in beperkte mate een oplossing bieden. Belangrijke kwesties, zoals de rechten van EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk en van VK-burgers in de EU, zullen moeten worden beslist op basis van politieke wil en een wederzijdse afweging van belangen. De juridische context blijft echter van groot belang, zeker ook waar deze wordt ingezet als middel in de politieke strijd.

Lees het hele artikel in Navigator.