Op 31 maart 2010 trad de Crisis- en herstelwet in werking. Het doel van de wet: bevorderen dat infrastructurele projecten van de grond komen, om de Nederlandse economie er bovenop te helpen. De wet bevat daartoe bepalingen ter versnelling van besluitvormings- en rechtsbeschermingsprocedures ten behoeve van die projecten. Het was de bedoeling dat de wet kort van kracht zou zijn en per 1 januari 2014 zou vervallen, maar de looptijd van de Crisis- en herstelwet is inmiddels voor onbepaalde tijd verlengd. De Chw werd met behoorlijk wat tamtam aangekondigd, maar stuitte tegelijkertijd op hevige kritiek. Na twee evaluaties, talloze voortgangsrapportages en honderden rechterlijke uitspraken over de toepassing van de wet blijkt dat noch de hoop, noch de vrees die de invoering van de wet begeleidden bewaarheid zijn geworden.

De auteur signaleert dat tuchtrechters kennelijk steeds vaker menen dat toetsing aan de tuchtmaatstaf neerkomt op de norm van de ‘redelijk handelend en redelijk bekwaam beroepsgenoot.’ De auteur herkent hierin de civielrechtelijke beroepsaansprakelijkheidsnorm en betoogt dat met een dergelijke tuchtrechtelijke beoordeling een stap wordt gezet in de richting van een ‘technisch georiënteerd tuchtrecht’.

Schikken met kapitaalkrachtige verdachten in grote fraudezaken ligt gevoelig. De maatschappij heeft geen zicht op wat zich in de achterkamertjes heeft afgespeeld en de rechter staat buitenspel en kan geen juridisch oordeel geven over toch juist zo belangwekkende zaken. Middels een ‘breder persbericht’ probeert het OM inmiddels aan de kritiek tegemoet te komen. Daarmee is het probleem nog niet helemaal opgelost.

De vraag of gedetineerden het recht zouden moeten hebben om aan verkiezingen deel te nemen, is al jaren onderwerp van een hevig debat in het Verenigd Koninkrijk. Dit debat is opgelaaid naar aanleiding van rechtspraak van het EHRM waarin de Britse wetgeving die gedetineerden categorisch van het kiesrecht uitsluit in strijd wordt geacht met artikel 3 van het Eerste Protocol bij het EVRM. Op 16 oktober 2013 heeft het Britse Supreme Court zich in dit debat gemengd. Het oordeel van de hoogste Britse rechter zal door gedetineerden waarschijnlijk als een teleurstelling worden ervaren, maar kan niet onverwacht worden genoemd. Het oordeel kan echter evenmin een overwinning voor de Britse regering worden genoemd.

Trends uit de Verenigde Staten van Amerika waaien regelmatig over naar Nederland. Zo ook het treffen van (mega-)schikkingen in omvangrijke fraudezaken. Het laatste decennium zijn hier te lande steeds meer substantiële transacties in dergelijke zaken te ontwaren, wat op maatschappelijk onbegrip stuit. En stagneert de rechtsontwikkeling in belangrijke strafrechtelijke leerstukken niet te zeer door deze schikkingscultuur? Om deze vraag te beantwoorden wordt de positie van het OM alsook die van de ‘verdediging’ betrokken. Tot slot wordt een mogelijke oplossing aangeboden.

Volgens een recente Eurobarometer heeft 86% van Europa nog nooit gehoord van het bestaan van de Europese procedure voor geringe vorderingen (een Europees alternatief voor reguliere procesvoering bij grensoverschrijdende geschillen in burgerlijke en handelszaken). Deze onbekendheid lijkt een gemiste kans. Consumenten en bedrijven kunnen grensoverschrijdende schadeclaims tot 2000 relatief eenvoudig zelf uitprocederen. Het voornemen is bovendien dit toepassingsbereik verder te verruimen: er ligt momenteel een wetsvoorstel dit plafond naar 10.000 te verhogen.

Enige kanttekeningen bij het door Kamerlid Van der Steur ingediende wetsvoorstel om het gebruik van mediation tijdens bestuursrechtelijke procedures te stimuleren