In deze bijdrage wordt ingegaan op 25 jaar inburgering in Nederland. Wat zijn de te verwachten effecten van de nieuwe Wet inburgering, op basis van de ervaringen met het inburgeringsbeleid tot nu toe? Zijn doelen die de wetgever zich had gesteld bereikt, welke neveneffecten zijn opgetreden en wat kunnen we op basis daarvan zeggen over de te verwachten effecten van de nieuwe wet? De conclusies zijn niet mals. De selectieve en uitsluitende werking van de Wet Inburgering zal blijven voortbestaan en worden versterkt. Een aanzienlijk deel van de inburgeringsplichtigen zal vanwege de inburgeringsplicht in hun eerste jaren in Nederland worden opgezadeld met een aanzienlijke schuld. De zwaarste lasten blijven op de zwakste schouders rusten. Nederland zal binnen de EU een uitzonderingspositie blijven innemen. Het inburgeringsbeleid geldt niet voor alle immigranten, waardoor een groot deel van de nieuwkomers niet wordt gestimuleerd de taal de leren.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Vorig jaar bracht de Nederlandse Juristenvereniging een bundel preadviezen uit over de toekomst van de jurist, de jurist van de toekomst. De bundel werd uitgebreid besproken in NJB 33 van 2020. Het gelijknamige congres kon echter geen doorgang vinden wegens de destijds geldende coronamaatregelen. Een jaar later viert de vereniging op 8 oktober alsnog het 150-jarige bestaan van de vereniging. Aan de vooravond daarvan voerde Miek Smilde een rondetafelgesprek met de scheidend voorzitter van de vereniging Rien den Boer, zijn opvolger Jaap Polak en twee juristen van de volgende generatie, Fatma Çapkurt en Niels Pannevis.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Onbekend, maar niet onbemind. Deze schijnbare tegenstelling bepaalde tot voor kort de houding van Nederlanders tegenover hun grondwet. Werd burgers gevraagd of ze die belangrijk vonden dan zei een overgrote meerderheid ‘ja’. De meesten konden ook toevoegen waarom: het is de grondslag van ons land. Democratie en recht. Maar kenden ze die dan? Nee, eigenlijk niet. Op 3 november 2023 bestaan vanaf de grondwet van 1848 de instituties en basisnormen die eendracht en een rechtvaardig bestuur kunnen dragen in ons land precies 175 jaar. Om dat in het hele land tot een volksfeest te maken wil de stichting Grondwetcampagne 2023 overal en op alle niveaus initiatieven stimuleren om van die 175 jaar Grondwet een daadwerkelijke nationale viering te maken. In de aanloop naar die dag zal de campagne zijn gericht op publieke zichtbaarheid van de Grondwet in toepasselijke situaties en verbeelding van aansprekende teksten en illustraties voor onderwijs en vorming.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het vreemdelingenrecht is een deelgebied van het bestuursrecht waarbij een groot ambtelijk apparaat, de IND, belast is met de uitvoering, zoals de Belastingdienst bij de toeslagen. Net als in de toeslagenaffaire hebben de belanghebbenden vaak een beperkt inkomen, zelden de Nederlandse nationaliteit en moeilijk toegang tot het recht. Bovendien gaat het om veel zaken: vreemdelingenzaken vormen 65% van alle afgedane ABRvS-zaken. En ook in vreemdelingenzaken is sprake van ongekend onrecht waarvoor politiek en samenleving ook nog eens liever de ogen sluiten. Dat onrecht komt voort uit vergelijkbare factoren als die speelden in de toeslagenaffaire zoals rigide wetgeving zonder hardheidsclausules, geïnstitutionaliseerd wantrouwen ten aanzien van een kwetsbare groep, een bestuur dat te weinig oog heeft voor de menselijke maat en constant de politieke boodschap hoort dat het beleid restrictief moet zijn en tot slot een rechterlijke macht die het bestuur de hand boven het hoofd houdt.

[verder lezen in NAVIGATOR]
[of download hier de pdf]

De Wet Inburgering 2022 is een voortzetting van, in plaats van een breuk met, het gevoerde inburgeringsbeleid van de afgelopen 25 jaar. Vreemdelingrechtelijke doelen zijn hierbij steeds centraler komen te staan, ten koste van het doel om de gelijkwaardige deelname van inburgeraars aan de maatschappij te faciliteren. Om deze doelen te ontkoppelen (en in lijn te brengen met EU-recht) is een fundamentele herziening van het hele stelsel nodig, waarbij taalverwerving en participatie naar vermogen en eigen inzicht – en het tegengaan van verscheidende uitsluitingsmechanismen – centraal zouden moeten staan.

[verder lezen in NAVIGATOR]
[of download hier de pdf]

Sinds 2017 worden asielzoekers die overlast veroorzaken in reguliere opvangcentra niet langer meer op straat gezet, maar overgeplaatst naar speciale toezichtlocaties waar hun vrijheid in verregaande mate wordt beperkt. In deze bijdrage wordt deze overplaatsing van asielzoekers onderzocht vanuit het perspectief van de rechtsstaat. De rechtsstaat is een veelgebruikt toetsingskader voor overheidshandelen. De vraag waarom de rechtsstaat van zo fundamenteel belang is, wordt echter vaak niet expliciet beantwoord. Deze bijdrage neemt als uitgangspunt dat de rechtsstaat noodzakelijk is voor het waarborgen van een fundamentele vorm van vrijheid: vrijheid als non-dominantie. Om deze vorm van vrijheid te kunnen waarborgen is het van belang dat de machtsuitoefening door de staat voldoende wordt gecontroleerd door het recht, waarvoor legaliteit, een verantwoordingsplicht en het respecteren van de dualiteit in het recht noodzakelijke elementen zijn. Bij de aanpak van overlastgevende asielzoekers wordt hier niet altijd aan voldaan. Deze conclusie is niet alleen relevant voor de verdere ontwikkeling van regelgeving en rechtspraak over overlastgevende asielzoekers, maar laat ook het belang zien van het hier ontwikkelde toetsingskader voor de evaluatie van regelgeving en rechtspraak op andere terreinen van machtsuitoefening door de overheid.

[verder lezen in NAVIGATOR]
[of download hier de pdf]

Ondanks uitsluitend negatieve adviezen van talrijke organisaties en instituties heeft de Staatssecretaris voor Justitie en Veiligheid toch het voorstel ingediend om het innen van dwangsommen in asielzaken definitief onmogelijk te maken. Sterker nog, zij wil de hele Vreemdelingenwet immuniseren tegen dwangsommen bij overschrijding van de toch al opgerekte beslistermijnen. In deze bijdrage is nog weer een aantal redenen opgesomd waarom dit een verwerpelijk plan is dat hopelijk het demissionaire kabinet niet zal overleven.

[verder lezen in NAVIGATOR]
[of download hier de pdf]

In het thematisch ambtsbericht over mensenrechten en justitie in Rwanda van 18 augustus 2016 wordt de situatie in Rwanda op die terreinen wel erg rooskleurig voorgesteld. Terwijl eerdere ambtsberichten hierover een meer accuraat beeld schetsten. Niet duidelijk is waarom dat eerdere beeld is bijgesteld. Als de bronnen die BuZa zelf voor dit ambtsbericht gebruikte, er op worden nageslagen ontstaat toch een heel wat verontrustender beeld dan uit het ambtsbericht 2016 oprijst. Dat verontrustende beeld wordt bevestigd door talloze andere betrouwbare openbare bronnen. Dat een dergelijk algemeen ambtsbericht grote en verschrikkelijke gevolgen kan hebben voor individuele mensen illustreert de zaak van de in 2016, drie maanden na verschijning van het ambtsbericht, door Nederland aan Rwanda uitgeleverde Jean-Baptiste Mugimba. Op het proces dat tegen hem gevoerd wordt, en dat nog steeds niet in een veroordeling is uitgemond, is vanuit rechtsstatelijk oogpunt, heel wat aan te merken, evenals op de door de minister aan de Kamer toegezegde monitoring van dat proces.

[verder lezen in NAVIGATOR]
[of download hier de pdf]

In dit artikel wordt ingegaan op het recht op toegang tot de arbeidsmarkt van asielzoekers die nog in afwachting zijn van een beslissing op hun asielverzoek en op de arbeidsmarktpositie van toegelaten asielzoekers. Ook wordt de vraag besproken of er een weg naar legale arbeid is voor uitgeprocedeerden. De regulering van de toegang tot de arbeidsmarkt van asielzoekers, statushouders en uitgeprocedeerden is geen louter Nederlandse aangelegenheid: bij de bespreking van het recht op toegang tot de arbeidsmarkt van de drie groepen worden de relevante Europese minimumnormen betrokken.

Per 1 januari van dit jaar zijn nieuwe bijstandsaanvragers verplicht de Nederlandse taal te beheersen op een bepaald niveau, per 1 juli geldt deze verplichting ook voor mensen die nu al in de bijstand zitten. In dit artikel wordt niet betwist dat kennis van de Nederlandse taal in veel gevallen leidt tot betere kansen op het vinden van werk. Wel dat de nieuwe verplichting onnodig is, disproportioneel en strijdig met de Grondwet, het EVRM, andere verdragen en met het EU recht.

Nederland kent veel juristen. Soms zijn ze uitstekend. In elke generatie is er echter maar een enkeling die er echt bovenuit steekt en voor wie het predicaat ‘buitencategorie’ passend is. Tim Koopmans was zo’n jurist. Hij overleed op 24 december 2015 in zijn woonplaats Voorburg op 86-jarige leeftijd.

In dit tijdschrift hebben Van Gestel & Loth betoogd dat de kritische commentaren op het Haagse klimaatvonnis een tamelijk klassieke opvatting delen over de scheiding der machten, rechterlijke rechtsvinding en rechterlijk activisme. Het Urgenda-vonnis laat naar hun mening juist zien dat de opvattingen daarover in de huidige meerlagige rechtsorde aan herijking toe zijn.

Wij danken Lucas Bergkamp voor zijn reactie op ons artikel, maar hebben geaarzeld of we zouden reageren. We willen de NJB-lezer niet vermoeien met een herhaling van argumenten. Bergkamps reactie onderstreept namelijk nog eens dat wij een verschillend beeld hebben van het hedendaagse proces van rechtsontwikkeling.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn tot op de dag van vandaag strafbaar in Nederland. Een arts hoeft evenwel niet voor strafrechtelijke vervolging te vrezen indien hij of zij zich aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen houdt. Regionale toestingscommissies (RTE’s) toetsen iedere euthanasiemelding aan deze eisen uit de euthanasiewet (WTL). De evaluatie in 2012 over het functioneren van de RTE’s signaleerde een aantal zaken die voor verandering vatbaar zijn. Oplossingen die leiden tot verbeteringen in ondermeer een transparante werkwijze alsmede eenduidige en snellere oordelen moeten bij voorkeur worden gevonden binnen de grenzen van het huidige wettelijke systeem. De voorstellen hiertoe van de Minister van Volksgezondheid in samenspraak met haar collega van Veiligheid en Justitie vormen een stap in de goede richting. Maar meer structurele aanpassingen zijn noodzakelijk voor het behoud van vertrouwen in het huidige euthanasiesysteem.

Op 6 februari 2014 publiceerde de PVV het rapport Nexit, assessing the economic impact of the Netherlands leaving the European Union over de gevolgen van een vertrek van Nederland uit de EU. Dat rapport werd door het bureau Capital Economics Ltd. te Londen in opdracht van de PVV maar op kosten van de Tweede Kamer ( 260.000) geschreven. Volgens Wilders bracht dit rapport ‘het beste nieuws in jaren’. Het realiteitsgehalte van het korte hoofdstuk over immigratie in dat rapport (p. 44-48) wordt in deze bijdrage beoordeeld.

In het debat over Europa gaat het veelvuldig over soevereiniteit. Maar wordt het begrip soevereiniteit in dat debat wel altijd op een zuivere manier gebruikt? Auteur meent van niet. En dat is jammer. Want die onzuiverheid is funest voor het debat over Europa.