Het Verdrag van Aarhus strekt onder andere tot het waarborgen van ‘ruime toegang’ tot de rechter bij milieuaangelegenheden voor milieuorganisaties, om hiermee de uitvoering en handhaving van milieuwetgeving te bevorderen. Op basis van bestaande theoretische literatuur en een kwalitatief onderzoek onder 35 Nederlandse milieuorganisaties analyseert dit artikel wat voor milieuorganisaties eigenlijk de factoren zijn die de toegang tot de rechter bepalen. Hierbij wordt specifiek aandacht besteed aan het vereiste om een zienswijze te hebben ingediend alvorens tegen een besluit in beroep kan worden gegaan. Het beeld dat uit de data naar voren komt is dat momenteel zowel de toegang tot de rechter als de doeltreffendheid van de rechtsgang bij milieuaangelegenheden onder druk staan.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Deze bijdrage gaat over de gevolgen van het Varkens in Nood-arrest voor het bestuur. Welke risico’s loopt het bestuur door het oordeel dat deelname aan de uitgebreide procedure een facultatief karakter heeft gekregen, in ieder geval voor milieuverenigingen die het niet eens zijn met het ter inzage gelegde plan voor het nemen van een omgevingsrechtelijk besluit? Dit heeft voor het bestuur serieuze risico’s, gezien de extra kans op vernietiging van het bestreden besluit wegens een niet tijdig onderkend gebrek. Wat kan het bestuur doen om die risico’s zo klein mogelijk te houden? Bestuursorganen zouden zich moeten inspannen om milieuverenigingen het gevoel te geven dat deelname aan de uitgebreide procedure vooral nuttig is. Zo kan het Varkens in Nood-arrest een deugd worden: de aanleiding tot verbetering van de zienswijzeprocedure.

[verder lezen in NAVIGATOR]

‘Ons’ Urgenda-arrest was van meet af aan algemeen bekend in kringen van milieuorganisaties, ook internationaal. In diverse landen zijn bij de rechter klimaatzaken tegen de overheid aanhangig gemaakt. Ook in Frankrijk, waar Urgenda veel aandacht heeft gekregen in de dagbladpers en in de juridische literatuur. De voorloper van de Franse jurisprudentie over klimaatzaken, Amis de la Terre-France I, dateert van 2018, dus van vóór het Urgenda-arrest; maar het inleidende verzoek was van na het rechtbankvonnis inzake Urgenda. Daarna volgden enkele echte klimaatzaken. Hoe verliepen de ontwikkelingen in Frankrijk? En als toetje: Urgenda in België, aflevering 1.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Een nationaal burgerberaad over het klimaat kan een mogelijke remedie vormen voor het huidige gebrek aan draagkracht en draagvlak in het klimaatbeleid. Het kan het publieke vertrouwen in het klimaatbeleid vergroten en ervoor zorgen dat het publiek open staat voor de te implementeren maatregelen. Een en ander hangt wel af van het waarborgen van de representativiteit van een burgerberaad. Om te winnen aan daadkracht en draagkracht om tot de benodigde klimaatmaatregelen te komen is het noodzakelijk dat er vooraf duidelijkheid bestaat over wat er gebeurt met implementatie van de uitkomsten van een burgerberaad. In dit artikel wordt een aantal mogelijkheden verkend om zeggenschap voor en binding van een burgerberaad te verankeren, variërend van een adviserend orgaan tot wettelijke verankering als een openbaar lichaam met verordenende bevoegdheden, en wordt een concreet voorstel gedaan.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In zijn Opinie (in NJB afl. 24) pleit Philippe Albert voor een status aparte voor het belastingrecht binnen het bestuursrecht. Tja, Prediker (1:9) schreef al: ‘Hetgeen er geweest is, hetzelve zal er zijn, en hetgeen er gedaan is, hetzelve zal er gedaan worden; zodat er niets nieuws is onder de zon.’

[verder lezen in NAVIGATOR]

Jan Ilsink heeft de essentie van mijn opinie gemist. Die essentie is een pleidooi voor een (hernieuwde?) afweging van de kosten en baten van bestuursrechtelijke rechtseenheid.
[verder lezen in NAVIGATOR]

Med-Arb (mediation-arbitrage) is een procedure waarbij een mediator arbiter kan worden als het mediationtraject niet tot een oplossing leidt. Tegen het mechanisme kunnen allerlei bezwaren worden ingebracht, maar het biedt ook belangrijke voordelen, met name snelheid en finaliteit, terwijl tegelijkertijd een minnelijke oplossing het primaire doel blijft. In deze bijdrage wordt onderzocht of de bezwaren naar Nederlands recht aan Med-Arb in de weg staan en worden de Amerikaanse ervaringen met Med-Arb besproken. Ook wordt in de Nederlandse context ingegaan op zowel processuele als materiële aspecten van Med-Arb. Geconcludeerd wordt dat wanneer in de Med-Arb-overeenkomst en het Med-Arb-proces aan een aantal specifieke aspecten voldoende aandacht wordt besteed, een Med-Arb-proces leidt tot een in beginsel in binnen- en buitenland tenuitvoer te leggen scheidsrechterlijke beslissing.

Lees het hele artikel in Navigator.

Over de besluitvorming met betrekking tot het voorarrest bestaat veel discussie, met name over de gewoonte van de beslissing, waardoor veel personen in voorarrest zitten, en de gebrekkige motivering van die beslissing. In principe ligt er een taak voor politie, justitie en de rechtspraak om onderzoek te doen naar de zaken waarin uiteindelijk een schadevergoeding wordt uitgekeerd (of dit dossieronderzoek te ondersteunen). Die organisaties zouden intrinsiek gemotiveerd moeten zijn om het aantal schadevergoedingen en de totale kostenpost te verlagen. Duits onderzoek laat zien dat patronen zijn te ontdekken in de onterechte voorarresten, waaruit lessen kunnen worden geleerd. Uit Amerikaans onderzoek zouden instrumenten kunnen worden overgenomen om de beslissing te rationaliseren.

Lees het hele artikel in Navigator.

In de zomer van 2017 behandelde de Tweede Kamer de tweede lezing van het initiatiefvoorstel tot gedeeltelijke afschaffing van het toetsingsverbod van artikel 120 Grondwet. De eerste lezing daarvan was in 2009 afgerond. De Kamer die mede met het oog op deze grondwetsherziening was verkozen, was inmiddels al twee keer vervangen. De regering concludeerde daarom dat dit initiatiefwetsvoorstel niet meer ter tafel lag. Die conclusie ging de Kamer te ver en zij verzocht de Afdeling advisering van de Raad van State om voorlichting. Die concludeerde dat uitsluitend de Tweede Kamer die gekozen is na de ontbinding die volgt op de eerste lezing van een grondwetsherzieningsvoorstel, bevoegd is om de tweede lezing ter hand te nemen. Deze redenering wijkt op belangrijke punten af van wat de Raad van State eerder in een advies heeft gesteld. En wat steekt, is dat de voorlichting van die afwijkingen niet expliciet doet blijken integendeel, het lijkt wel alsof ze worden weggemasseerd.

Lees het hele artikel in Navigator.

Is het nodig een regeling met betrekking tot designated survivors op te tuigen voor het geval doemscenario’s werkelijkheid worden? De Grondwet biedt al soelaas. Designated survivors aanwijzen kan echter geen kwaad.

Lees het hele artikel in Navigator.

Doorgaans zijn de stukjes van Peter Wattel voor mij als eenvoudige praktijkjurist buitengewoon leerzaam, met name als ze over Europees recht gaan. Ik lees ze dan ook graag. Maar in zijn laatste schrijfsel gebruikt hij in zijn aanklacht tegen de fiscale wetgever wel erg grote woorden.

Lees het hele artikel in Navigator.