Sinds ruim drie jaar worden in het bestuursrecht zaken afgedaan met toepassing van de Nieuwe zaaksbehandeling. Die houdt in dat de rechter zo snel mogelijk na binnenkomst van het beroep met partijen ter zitting bespreekt hoe hun zaak het beste kan worden aangepakt. De rechter beperkt zich niet tot een strikt juridische benadering van de zaak, maar is ook geïnteresseerd in het eventuele achterliggende conflict tussen partijen. De Nieuwe zaaksbehandeling is er op gericht dat zaken sneller worden afgedaan en vaker leiden tot een uitkomst die recht doet aan de belangen van de bij de procedure betrokken partijen. Hoe werkt de Nieuwe zaaksbehandeling in de praktijk? En hoe tevreden zijn partijen over de manier waarop de rechter hun zaak behandelt? In deze bijdrage doen wij verslag van onderzoek dat naar de praktijk van de Nieuwe zaaksbehandeling is verricht.

Voorkomen moet worden dat betere theorieën slechte(re) praktijken voortbrengen; herstelrecht zou niet met méér recidive moeten samengaan dan strafrecht. Vanuit die gedachte is empirisch onderzoek verricht naar de recidive van daders na hun deelname aan bemiddeling in strafzaken in Maastricht. In deze bijdrage worden de uitkomsten van dit onderzoek gepresenteerd. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat daders met wie is bemiddeld, significant minder recidiveren dan daders die in het reguliere strafrechtelijke afdoeningstraject terecht zijn gekomen. De onderzoeksresultaten brengen de onderschrijving van de hypothese dat bemiddeling een gunstige invloed kan hebben op de recidive van deelnemende daders een stukje dichterbij.

Met veel belangstelling en instemming heb ik de analyse en de daarop gevolgde aanbevelingen gelezen van wat ik maar de Denktank HiiL zal noemen (NJB 2015/1322, afl. 27, p. 1816-1820) om de toegang tot recht te verbeteren. Hulde aan de initiatiefnemers die precies op het juiste moment met bruikbare voorstellen tot vernieuwing en verbetering komen. Moge de Commissie Wolfsen en in haar kielzog de politiek hun voordeel doen met wat hier aan verbeterslagen wordt voorgesteld.

Het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand staat ter discussie, want het is kostbaar en de vraag is of het wel effectief is. De juridische professie biedt dure ‘papieren’ diensten aan die gemakkelijk via IT gestandaardiseerd en verbeterd kunnen worden, wat op den duur een bedreiging is voor de legitimiteit van de juridische ordening.

Allereerst willen we, namens de 24 ondertekenaars, Marleen van Geffen (hierna MvG) en Mies Westerveld (MW) van harte danken voor hun uitgebreide reactie en voor de aanvullingen die ze suggereren. Beide reacties stralen zowel een grote rechtsstatelijke ambitie uit als nieuwsgierigheid naar nieuwe en betere wegen om die te verwezenlijken.