Tegen strafrechtelijke normen in het strafrecht wordt anders aangekeken dan in het civiele recht. Waneer strafrechtelijke normen in een civiele context moeten worden beoordeeld ontstaat een fuzzyness die leidt tot onduidelijkheid, aanleiding geeft tot opportunistisch procederen en die meer algemeen onwenselijk is. De twee belangrijke scharnierpunten zijn de openbare orde enerzijds en de bewijslastverdeling en -weging anderzijds. De strafrechtelijke en civielrechtelijke normen blijken in de praktijk niet altijd makkelijk te verenigen. Dat leidt tot uitdagingen in de toepassing ervan. De rechtspraktijk heeft behoefte aan nadere duiding van hoe om te gaan met die problematiek. Daarbij moeten overwegingen van systeemcoherentie en rechtsstatelijkheid, rechtspolitiek en maatschappelijk belang op een genuanceerde manier worden gewogen. Met dit artikel wordt voor die discussie een aanzet geven.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Duurzaamheid, digitalisering en de opkomst van online platforms geven aanleiding tot een herijking van het consumentbeeld in het privaatrecht. De consument als ‘zwakke partij’ in verhouding tot handelaars is een te eenzijdige benadering geworden. Op online platforms is de consument juist aan de aanbodzijde actief geworden als ‘prosument’, en ook op het vlak van duurzaamheid heeft de consument een actieve rol. Tegelijk zijn in digitale markten nieuwe kwetsbaarheden ontstaan doordat bedrijven met gebruik van persoonsgegevens ongemerkt de aankoopbeslissingen van consumenten beïnvloeden. Het huidige consumentenrecht biedt met een ‘one-size-fits-all’-benadering weinig ruimte voor het faciliteren van deze ontwikkelingen. Tijd dus voor een herijking. Welk consumentbeeld geeft handvatten voor passende regelgeving en beleid?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Nieuwenburg & Jansen betoogden onlangs dat het in het kader van de conferentie over de toekomst van de EU goed zou zijn om kennis te nemen van de Amerikaanse Federalist Papers. Deze vormen ‘het fundament voor een verstandige discussie over een sterkere Europese democratie die moet leiden tot institutionele prioriteiten’. Volgens Nieuwenburg & Jansen bieden de Federalist Papers zicht op een EU ‘die op federaal-institutioneel niveau meer democratisch en meer rechtsstatelijk is’, oftewel ‘een Verenigde Staten van Europa’. In deze bijdrage zet ik enkele vraagtekens bij het betoog van Nieuwenburg & Jansen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Graag danken wij Jacob van de Beeten voor zijn respons op onze bijdrage ‘Op naar de Verenigde Staten van Europa!’ (NJB 25 maart 2022, afl. 11). In deze respons draagt de auteur een aantal prikkelende kritieken aan. Op deze kritieken geven wij een tweeledige reactie in dit naschrift.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In deze bijdrage wordt het voorstel van de Europese Commissie voor een Artificial Intelligence-Verordening tegen het licht gehouden. Wat zijn de doelen van de nieuwe verordening, wat is het toepassingsbereik en wat is de verhouding van de verordening tot bestaand productveiligheidsrecht? Uitgelegd wordt wat de risicogebaseerde aanpak in het voorstel inhoudt en waarom hoog risico AI-systemen bijzondere aandacht verdienen. Daarna worden hoog risico AI-systemen besproken, waarna op de gevolgen voor de aansprakelijkheid voor AI-systemen in de rechtsverhouding tussen de aanbieder en de gebruiker en tussen derden en de aanbieder wordt ingegaan.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het kabinet is voornemens de voorwaarden voor wijziging van de vermelding van het geslacht in de geboorteakte te versoepelen en de procedure daaromtrent te vereenvoudigen. Een wetsvoorstel hiertoe is thans aanhangig bij de Tweede Kamer. De intentie is dat voortaan een schriftelijke indiening van de wens tot wijziging van de geslachtsregistratie volstaat, waar dat nu een deskundigenverklaring is inhoudende dat men de duurzame overtuiging heeft tot het andere geslacht te behoren. De wetswijziging heeft echter onvoorziene gevolgen voor een klein maar niettemin toch niet geheel onbelangrijk deel van de Nederlandse bevolking: de adel en het Koninklijk Huis. Voor wat betreft de adel is er nog steeds sprake van onderscheid naar geslacht, voor wat betreft het Koninklijk Huis past dit niet goed binnen de reeds opgelegde familierechtelijke bepalingen en de ministeriële verantwoordelijkheid.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Ondanks een reeks van kritische wetenschappelijke publicaties komt de Afdeling in haar Zelfreflectie naar aanleiding van de toeslagenaffaire niet terug op haar interpretatie van artikel 26 Awir als dwingend recht en het idee dat de wetgever in 2005 bewust een strenge wet aannam. Ook in de eerdere rapporten van de Raad van de Rechtspraak en de Venetië Commissie kwam dit punt niet helder uit de verf. Dit terwijl de dwingendrechtelijke lezing noch uit de wettekst noch uit de wetsgeschiedenis te rechtvaardigen valt. Zo fungeert artikel 26 Awir als een bliksemafleider: enerzijds kan de foute interpretatie van de Wko worden toegegeven, terwijl anderzijds het beeld van de ‘strenge wet’ ook in stand wordt gehouden. Door de oorzaak van de toeslagenaffaire te framen als een gebrek aan rechtsbescherming wordt de discussie over artikel 120 Grondwet en constitutionele toetsing weer leven ingeblazen, terwijl dat nu juist niet het probleem was.

[verder lezen in NAVIGATOR]