Artikelen van Hugo Fernandes Mendes
Tijdschrift
NJB 34 (2023)
Minder maatregelen van kinderbescherming bij scheidingsconflicten
Aan de toepassing van kinderbeschermingsmaatregelen ligt steeds vaker complexe scheidingsproblematiek ten grondslag. Wat zijn de verklaringen voor deze ontwikkeling? De oorzaak ligt niet in een stagnerend jeugdhulpverleningssysteem, zoals de RSJ dat in haar recente advies duidt, maar eerder in veranderingen in het denken over scheidingsconflicten en kinderbescherming. Het is positief dat er meer oog is voor de positie van de kinderen en de gevolgen van een bittere strijd tussen de ouders voor de kinderen. De dringende wens om dit probleem op te lossen heeft bijgedragen aan de druk op de jeugdbescherming. De toename van maatregelen van kinderbescherming waarvan niet duidelijk is wat de effecten daarvan zijn is echter verontrustend. Daarom zou de jeugdbeschermingsketen zich kritischer moeten opstellen en de voorkeur moeten worden gegeven aan toepassing van het civiele gezags- en omgangsrecht bij complexe scheidingen boven maatregelen van kinderbescherming.
Waarom nadenken over wetgeving voor informeel samenleven belangrijk is
Uit onderzoek blijkt dat de keuze voor mensen voor een bepaalde relatievorm niet wordt ingegeven door juridische regelingen van die relatievormen. Mensen zijn kuddedieren en als ongehuwd samenleven normaal is, gaan ze ongehuwd samenleven; als dat niet normaal is, doen ze dat niet. Dat heeft doorgaans niet veel met bewuste keuzes en autonomie te maken, en al helemaal niet met keuzes die worden ingegeven door juridische verschillen. De meeste mensen hebben namelijk geen idee van de juridische verschillen tussen de relatievormen. In dit artikel een uitnodiging aan minister Weerwind om de wetgevingshandschoen op te pakken.
Constitutioneel toezicht door de Europese Unie
Nationale juridische en politieke ontwikkelingen die vanouds behoren tot het domein van de lidstaten worden steeds vaker door de instellingen van de Europese Unie (EU) beoordeeld in het licht van de waarden van de Unie, zoals de rechtsstaat en de democratie. De EU-instellingen zijn bij beweerde bedreigingen van deze waarden ook bereid actie te ondernemen. Dit artikel laat zien hoe de EU zich zo heeft ontwikkeld tot toezichthouder op de constituties van de lidstaten. Het constitutionele toezicht door de EU, dat zich soms lastig verhoudt tot de verdragsrechtelijke bevoegdhedenverdeling tussen de Unie en de lidstaten, stelt ook grenzen aan de constitutionele inrichting van Nederland.
Constitutionele toetsing en Constitutioneel Hof in Suriname
In Nederland is het laatste woord over het toetsingsverbod nog niet gezegd. In de Surinaamse Grondwet van 1975 is daarentegen direct de bevoegdheid opgenomen dat de rechter in een concreet geval de toepassing van de wet voor dat geval buiten toepassing kan laten, indien hij oordeelt dat de wet strijdig is met een in de Grondwet geregeld grondrecht. De instelling van een Constitutioneel Hof had wat meer voeten in de aarde. Maar in 2019 werd de Wet constitutioneel hof aangenomen en in 2020 werd het Constitutioneel Hof Suriname operationeel. Een Hof dat een vliegende start maakte met een aantal beslissingen over gevoelige onderwerpen. De situatie in Nederland is in vele opzichten niet vergelijkbaar met Suriname maar voor de Nederlandse toetsingsdiscussie is het niettemin interessant kennis te nemen van de Surinaamse praktijk.
Tijdschrift
NJB 32 (2020)
Partner in prosecution
Na jarenlang een sluimerend bestaan te hebben geleid staat de inzet van criminele burgers in het strafproces weer volop in de aandacht van procesdeelnemers en van de media. Al deze ontwikkelingen op het gebied van kroongetuigen, getuigenbescherming en infiltranten maken het tijd deze eerder verkende thematiek van een update te voorzien.
De invoering van artikel 2.3 Wet forensische zorg
Met de recente invoering van de schakelbepaling van artikel 2.3 Wet forensische zorg (Wfz) kan een strafrechter op enig moment in een strafrechtelijk traject een civielrechtelijke machtiging afgeven in het kader van de nieuwe Wet verplichte ggz en de Wet zorg en dwang. Daarmee is de maatregel plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis voor de duur van één jaar (artikel 37 (oud) Sr) per 1 januari 2020 vervallen. In dit artikel onderzoeken we of artikel 2.3 Wfz als volwaardige vervanger voor de artikel 37-maatregel kan worden beschouwd. Daartoe vergelijken we de toepassingspraktijk van beide wettelijke kaders.
Verkiezingen in Suriname en de werking van het kiesstelsel
De recente verkiezingen in Suriname bieden zicht op herstel van de staatkundige ontwikkeling als onafhankelijke staat welke in 1980 door een staatsgreep abrupt werd onderbroken. Met het resultaat van de verkiezingen gloort er een nieuw perspectief. Daadwerkelijke hervorming van de Grondwet en de Kiesregeling zijn echter nodig om een basis te bieden voor staatkundige ontwikkeling. Het resultaat van de verkiezingen creëert ook kansen voor hernieuwde samenwerking tussen Nederland en Suriname.
Belangrijke keuzes voor het slachtoffer in het strafproces!
Het strafproces lijkt steeds minder geschikt voor afdoening van álle soorten en maten schadevergoedingsvorderingen. Daarom doet op dit moment een tijdelijk adviescollege onderzoek naar het schadevergoedingsstelsel voor slachtoffers van strafbare feiten. Strafrechter Jacco Janssen geeft hier in drie grove penseelstreken de contouren voor een simpele, snelle en adequate regeling.
Tijdschrift
NJB 27 (2018)
Verder denken over uitleg van rechtshandelingen
De huidige stand van de rechtspraak met betrekking tot de uitleg van rechtshandelingen wordt als complex ervaren. Dit wordt vooral veroorzaakt door de vele lagen in de normering. In dit artikel worden voorstellen tot vereenvoudiging en verduidelijking gedaan, die zich toespitsen op de uitleg van rechtshandelingen waarbij derden betrokken zijn en op de uitleg van uitonderhandelde contracten. Daarbij wordt onder meer ingegaan op de Haviltex-maatstaf, de cao-norm en de verschillende nuances die op het gebied van de uitleg van onderhandelingen in de rechtspraak van de Hoge Raad zijn geïntroduceerd.
Lees het hele artikel in Navigator.
Actuele constitutionele ontwikkelingen in Suriname
Suriname heeft na zijn onafhankelijkheid turbulente ontwikkelingen doorgemaakt. De periode vanaf 1980 tot 1987 is vanuit democratisch rechtsstatelijk oogpunt te kenschetsen als autoritair, waarbij fundamentele rechten van burgers structureel met voeten zijn getreden. Vanaf 1987 werd een geleidelijke verbetering kenbaar. Op dit moment behoort Suriname vanuit mondiaal perspectief tot de categorie gematigde democratieën en het constitutioneel bewustzijn in Suriname is hoog en consistent. Zelfs de staatsgreep en het decretenrecht van de militairen werden, hoe krom ook vervat in het constitutionele begrippenkader. Toch is de constitutionele infrastructuur van Suriname fragiel want gebaseerd op een noodgrondwet uit 1987. Aanbevolen wordt om spoedig na de verkiezing in 2020 te starten met de reeds decennia geleden aangekondigde grondwetsherziening.
Lees het hele artikel in Navigator.
Verslag van een bezoek aan Polen
Donderdag 21 juni 2018 bezocht een delegatie van het bestuur van het Europese netwerk van raden voor de rechtspraak (ENCJ) Polen. De delegatie bestond uit de auteur zelf, als president van het netwerk, een collega uit Litouwen en een collega uit Italië, ondersteund door de directeur van het netwerk. Doel van het bezoek was informatie te vergaren om de vraag te kunnen beantwoorden of de Poolse raad voor de rechtspraak (KRS) nog lid kan blijven van het netwerk. De statuten van het netwerk schrijven voor dat leden onafhankelijk zijn van de uitvoerende macht, en het netwerk heeft daar ernstige twijfels bij. Die twijfels heeft het netwerk de afgelopen jaren in verschillende publieke verklaringen openbaar gemaakt (zie website ENCJ).
Lees het hele artikel in Navigator.
Intelligente systemen en rechtssubjectiviteit
Jaarrede van de voorzitter van de Nederlandse Juristen-Vereniging uitgesproken tijdens de Jaarvergadering van de NJV op 8 juni 2018 te Amsterdam. In de rede worden vanuit privaatrechtelijk perspectief enkele opmerkingen gemaakt naar aanleiding van de vraag of een ‘specifieke rechtspersoonlijkheid voor robots’ nodig is.
Lees het hele artikel in Navigator.
Herijking van de juridische opleidingen
Op 8 juni 2018 werd in Filmmuseum EYE de 148ste jaarvergadering van de Nederlandse Juristen-Vereniging (NJV) gehouden. Het onderwerp betrof de staat en de toekomst van de juridische (post)initiële opleidingen. Aspecten van dit brede onderzoeksveld werden bestreken door een zestal preadviezen.
Lees het hele artikel in Navigator.