Met kwalificatie wordt erop gedoeld dat de overeenkomst, waarvan partijen meenden dat het een opdrachtovereenkomst was, door de rechter als arbeidsovereenkomst wordt geduid. Nu de Hoge Raad, net als eerder het Hof Amsterdam, kwalificeerde dat Deliveroo-bezorgers, anders dan was overeengekomen, een arbeidsovereenkomst hebben, zal naar verwachting meer dan nu het geval is, in plaats van als opdrachtnemer, als werknemer gewerkt gaan worden. Dit artikel gaat over de gevolgen van zo’n kwalificatie. Tegen welk loon gaat gewerkt worden? Welke arbeidsvoorwaarden gelden?

[verder lezen in NAVIGATOR]

In deze bijdrage wordt de inmiddels door de Tweede Kamer aanvaardde Wet Seksuele Misdrijven op hoofdlijnen beschreven. Dat de zedenwetgeving modernisering behoeft is duidelijk, maar daartegenover staat een andere, minstens even zwaarwichtige zorg: die van te vergaande oprekking van strafrechtelijke aansprakelijkheid en de daaraan verbonden gevolgen voor het recht op seksuele autonomie. Het argument van de minister dat het wetsvoorstel strekt tot verheldering van de normstelling en de belofte dat bij handhaving ‘maatwerk’ wordt betracht laat onverlet dat de beoogde wet verregaand ingrijpt op een terrein waar terughoudendheid van overheidswege wenselijk is.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Valt stealthing – het heimelijk verwijderen van het condoom tijdens consensuele seks – onder het delict opzetverkrachting in het wetsvoorstel seksuele misdrijven? Op grond van het voorstel is sprake van opzetverkrachting bij seksueel binnendringen wetende dat de wil van het slachtoffer daartoe ontbreekt. Die wil kan tevens ontbreken wegens onvrije wilsvorming door misleiding. De minister heeft aangegeven dat stealthing hier ook onder kan vallen. Misleiding omtrent pilgebruik levert volgens de minister echter geen strafbare misleiding op. In deze bijdrage wordt betoogd dat het onderscheid in misleiding omtrent verschillende voorbehoedsmiddelen niet overtuigend is en en dat in de discussie over stealthing het bredere spectrum van niet-consensuele handelingen tijdens (aanvankelijk) consensuele seks moet worden betrokken.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Deze bijdrage gaat over de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp). In deze bijdrage wordt in het bijzonder ingegaan op de arbeidsdeelname van personen na de toelating tot de schuldsaneringsregeling. De uitkomsten van onze analyse indiceren dat er na toelating tot die regeling een toename is van het aantal gewerkte uren. Dat is een duidelijke aanwijzing dat de wettelijke regeling werkt zoals zij is bedoeld. Deze bevindingen zijn belangrijk en actueel. In het bijzonder omdat de regeling sterk onder druk staat, steeds minder wordt gebruikt en heel recent nog grondig is aangepast.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In april 2016 werd, tegelijk met de AVG, EU-richtlijn 2016/680 aangenomen door het Europees Parlement en de Raad. Deze richtlijn reguleert persoonsgegevens die worden verwerkt in het kader van politiële en justitiële activiteiten. In Nederland is de richtlijn inmiddels geïmplementeerd door de Wet politiegegevens (Wpg) en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (Wjsg) aan te passen. De Europese richtlijn beoogt betrokkenen wiens persoonsgegevens worden verwerkt in de context van het strafrecht betere bescherming te bieden op het vlak van (informationele) privacy. Hoewel betrokkenen op papier veel rechten en vrijheden hebben, is er onduidelijkheid over hoe de richtlijn in de praktijk zou moeten werken. In deze bijdrage wordt betoogd dat de oorzaak hiervan te herleiden is tot conceptuele weeffouten in de richtlijn. Met name de regels omtrent (1) toestemming en controle, (2) categorisering van betrokkenen/data subjecten en (3) feiten versus meningen kunnen in de praktijk leiden tot uitvoeringsproblemen. Dit kan weer leiden tot verminderde rechtsbescherming van betrokkenen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Bij invoering van de Wet griffierechten burgerlijke zaken zijn de griffierecht-tarieven voor zaken met gering financieel belang sterk gestegen. De minister heeft een wetsvoorstel ingediend om de tarieven voor deze zaken enigszins te verlagen en voor zaken met groter financieel belang enigszins te verhogen. Dit artikel presenteert een eveneens budget-neutrale verandering van het tarievenstelsel, die leidt tot een meer systematisch verband tussen het tarief en het financieel belang van de zaak en tot een verdergaande verschuiving van griffierechten van zaken met gering naar die met groot financieel belang.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het consultatievoorstel voor de Innovatiewet Strafvordering voorziet in de wettelijke regeling van een aantal voor de strafrechtspraktijk relevante onderwerpen, vooruitlopend op het komende nieuwe Wetboek van Strafvordering. In dit artikel wordt ingegaan op één onderdeel van dat voorstel: de vordering van de benadeelde partij in het strafproces. Als het voorstel bewaarheid wordt ontstaan onaanvaardbare verschillen in rechtspositie tussen vorderingsgerechtigden. Een keuze die zulke ingrijpende gevolgen heeft voor slachtoffers van misdrijven, verdient een open debat en afweging van alle betrokken belangen.

Lees het hele artikel in Navigator.

De regeling van het verschoningsrecht in het voorstel voor een nieuw Wetboek van Strafvordering codificeert jurisprudentie. Codificatie van jurisprudentie gebeurt vaker. Uniek is wel dat dit wetsvoorstel zorgt voor codificatie van jurisprudentie, die afwegingen zoals die uitdrukkelijk door de wetgever zijn gemaakt terzijde schuift. In plaats van bezwaren tegen het gebruik van de open term ‘zeer bijzondere omstandigheden’ als argument voor doorbreking van het verschoningsrecht te pareren en in de wet duidelijke regels over de inzet van strafvorderlijke bevoegdheden tegen verschoningsgerechtigden te formuleren, wordt nu gekozen voor voortzetting van een onduidelijke situatie.

Lees het hele artikel in Navigator.

In het NJB van 19 juli staat een bespreking van de ENCJ-enquête onder Europese rechters, die gaat over de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Er worden interessante en belangrijke bevindingen genoemd in het artikel. Het is boeiend om landen met elkaar te kunnen vergelijken. Maar Nederlandse lezers zullen óók, of met name, geïnteresseerd zijn in de resultaten over het eigen land. In het artikel komt naar voren dat Nederland het niet onaardig doet te midden van de Europese landen. Maar wij zien op punten toch een wat zorgelijk beeld oprijzen. Wat zeggen de 642 Nederlandse rechters die meededen aan de ENCJ-enquête over kwesties die hun onafhankelijkheid raken?

Lees het hele artikel in Navigator.

Bekijk dit nummer in Navigator.

Terwijl de huidige persrichtlijn van de Raad voor de rechtspraak aangeeft dat camera’s in beginsel moeten worden toegelaten tot de strafrechtszaal, zijn andere landen een stuk behoedzamer. Dit artikel gaat in op hoe in Duitsland en elders in Europa wordt omgegaan met de camera in de (straf)rechtszaal (vaak een verbod!) en bespreekt onder andere het proces-Wilders en de rol die de camera daar speelde, in het licht van de democratische betekenis van het openbaarheidbeginsel. Zichtbaarheid is iets anders dan inzicht, en een televisiekijker heeft een andere rol dan een toeschouwer in de zaal. Reflectie op de inhoud en functie van uitzendingen is nodig.

Lees het hele artikel in Navigator.

Dit artikel beschrijft de voornaamste conclusies van het rapport Evaluatie Wet griffierechten burgerlijke zaken: de complexiteit van vereenvoudiging, een gezamenlijk product van WODC en Raad voor de rechtspraak. De algemene conclusie van het rapport is dat een effectieve vereenvoudiging van een complex inningssysteem, met vele betrokken partijen, een complexe operatie is gebleken, met duidelijke overgangskosten en niet zulke duidelijke baten. De operatie heeft ook onbedoelde of niet expliciet beoogde effecten gehad. Zo zijn daarbij de gemiddelde griffierechttarieven bij handelszaken in eerste aanleg tussen 2010 en 2012 per saldo flink verhoogd, die van handelszaken in hoger beroep daarentegen verlaagd. De veranderingen in de tarieven zijn van grote invloed geweest op het beroep op de rechter in handelszaken in de periode 2009-2013.

Lees het hele artikel in Navigator.

In Duitsland is onlangs in recordtempo een wetsvoorstel aangenomen dat vergoeding van affectieschade mogelijk maakt. De Duitse regeling is wezenlijk anders van opzet dan het Nederlandse wetsvoorstel dat momenteel bij de Eerste Kamer aanhangig is. Opmerkelijk is dat Duitse verzekeraars, rechterlijke macht en wetgever er vertrouwen in hebben dat de rechter in staat zal zijn om in concrete gevallen te bepalen wie gerechtigd is en een bedrag vast te stellen. Een dergelijk vertrouwen lijkt in Nederland te ontbreken.

Lees het hele artikel in Navigator.

De behandeling van het Wetsvoorstel vergoeding van affectieschade door de Eerste Kamer heeft deze week een aanvang genomen. Afgezien van het feit dat een regeling voor vergoeding van affectieschade voor naasten en nabestaanden hoognodig is, lijkt de voorgestelde opzet ook een goede. Hoewel er ook nadelen aan kleven, wegen deze niet op tegen de voordelen van dit systeem met een vaste kring van gerechtigden en daaraan gekoppelde vaste bedragen. Het maakt spoedige afhandeling van de affectieschade mogelijk en leidt niet tot ingewikkelde en onwenselijke discussies over de affectieve relatie en de ernst van het leed. Het is te hopen dat de Eerste Kamer dit nu ook zo ziet en de behandeling in de Senaat geen déjà vu wordt.

Lees het hele artikel in Navigator.

Mevrouw van Haaren-Dresens neemt het in NJB-aflevering 21 op voor onfatsoen: ook dat verdient bescherming. Wie kan het daarmee oneens zijn? De dichter Leo Vroman wist het al: Er hurkt een onfatsoen in mensenmin. Zo denk ik ook dat de manier waarop zij de onwelriekende uitwasemingen van Geen Stijl in haar liefdevolle bescherming neemt niet vrij is van een iets te brave eenzijdigheid.

Lees het hele artikel in Navigator.

Op 24 januari bepaalde het UK Supreme Court dat de Britse regering de wettelijke toestemming van het parlement nodig heeft om de procedure voor uittreding uit de EU te starten. Met dat arrest herijkt het Hof de verhouding tussen het Europese en het Britse recht; een verhouding waarmee de Britse wetgever en rechter al vier decennia worstelen. Deze bijdrage bespreekt het arrest in het licht van die worsteling.

Lees het hele artikel in Navigator.

Instrumenten om grondeigendom te beheren, te gebruiken en te ontwikkelen zijn noodzakelijk voor het adequaat kunnen inrichten van de fysieke leefomgeving. Het is daarom begrijpelijk dat de wetgever heeft gekozen voor een Aanvullingswet grondeigendom Omgevingswet. De wijze waarop het wetsvoorstel is vormgegeven staat er op sommige onderdelen echter aan in de weg de doelen van de Omgevingswet te bereiken. Bovendien schort het aan samenhang tussen de Aanvullingswet en het Burgerlijk Wetboek.

Lees het hele artikel in Navigator.

Schrijnende gevallen van kindermishandeling leiden met enige regelmaat tot een pleidooi voor verplichte anticonceptie. Een recente bijdrage aan de discussie is een door particulieren opgesteld wetsvoorstel. Hoewel gesproken wordt van onverantwoord ouderschap, ziet het pleidooi alleen op maatregelen die vrouwen raken.

Lees het hele artikel in Navigator.

In NJB 2016/310, afl. 6, p. 383 e.v. bespreken Van Tulder, Meijer & Kalidien statistische informatie over de toepassing van de strafbeschikking, mede in relatie tot de transactie. De in 2008 ingevoerde Wet OM-afdoening maakte de strafbeschikking mogelijk als vorm van buitengerechtelijke afdoening van strafzaken. Het artikel bevat veel belangwekkende bevindingen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Wij constateerden in ons artikel ‘Van schikking naar strafbeschikking’ dat de rechter regelmatig tot een ander oordeel komt (een vrijspraak of een lagere straf), dan het OM in de eerdere strafbeschikking. Dat is een feitelijke constatering die doet twijfelen aan de doelmatigheid en effectiviteit van de strafbeschikking.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het Living Lab is een relatief nieuw fenomeen dat zijn oorsprong vindt in de Verenigde Staten en sinds kort zijn opmars maakt in Europa en Nederland. Een Living Lab is een ruimte soms een stad, soms een wijk, soms een huis die is aangewezen als experimenteergebied. Wetenschappers, in samenwerking met overheden en bedrijven, mogen in zo’n gebied experimenten uitvoeren op personen die zich daar ophouden of begeven. Dergelijke experimenten beogen doorgaans sociale of maatschappelijke problemen aan te pakken, zoals verkeersopstoppingen, sociale onveiligheid of energieverbruik. Dit gebeurt door het verzamelen van gegevens over burgers, waaruit gedragspatronen worden gedestilleerd. Op basis hiervan wordt vervolgens hun gedrag beïnvloed, om zodoende de problemen te verhelpen of te mitigeren. Dit roept een aantal ethische en juridische vragen op. Drie daarvan zullen hier worden besproken.

Lees het hele artikel in Navigator.

De vanaf 2008 ingevoerde strafbeschikking moet de transactie als vorm van buitengerechtelijke afdoening van strafzaken grotendeels gaan vervangen. Doel van de invoering van de strafbeschikking was de doelmatigheid van de afdoening van strafzaken te vergroten, met name door vermindering van het beroep op de rechter. De in dit artikel gepresenteerde statistische informatie laat zien dat de strafbeschikking het aantal transacties sterk heeft teruggedrongen en in aantal duidelijk ‘overvleugeld’. Maar ontwikkelingen in het aantal aangeboden transacties en opgelegde strafbeschikkingen en de tenuitvoerlegging daarvan geven ook de indruk dat de invoering van de strafbeschikking bij misdrijfzaken eerder tot een vermeerdering dan tot een vermindering van zaken voor de rechter heeft geleid.

Lees het hele artikel in Navigator.

Op uitnodiging van de Poolse Raad voor de rechtspraak bezocht een delegatie van de Nederlandse Raad voor de rechtspraak Polen van 25 t/m 27 januari 2017. De delegatie was tevens de vertegenwoordiger van het Europees netwerk van de Raden voor de rechtspraak (ENCJ). Doel van het bezoek was zich een beeld te vormen van de recente ontwikkelingen rond de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Daartoe werden open gesprekken gevoerd met afvaardigingen van het Circuit Court te Warschau, het Supreme Administrative Court, het Constitutioneel Hof, waaronder de huidige president en haar vervanger, het Ministerie van Justitie, de Hoge Raad, waaronder de president, en van het bureau Ombudsman, waaronder de Ombudsman. Het beeld is dat de onafhankelijkheid van de rechtspraak steeds sneller en ingrijpender aangetast wordt. Hieronder geeft Kees Sterk een korte volstrekt niet volledige schets van dat beeld.

Lees het hele artikel in Navigator.