Artikelen van Femke Schemkes
Tijdschrift
NJB 10 (2021)
‘With great power comes great responsibility’
Met voorstellen voor een Digital Services Act (DSA) en een Digital Markets Act (DMA) beoogt de Europese Commissie de macht van grote techbedrijven aan banden te leggen. De positie van grote techbedrijven, zoals Apple, Google, Amazon en Facebook, ligt al langer onder vuur. De winst die zij met hun activiteiten behalen gaat vaak ten koste van consumentenbescherming of van fundamentele rechten zoals vrijheid van meningsuiting en gegevensbescherming. Bestaande Europese regels van mededingingsrecht, gegevensbescherming en consumentenrecht zijn onvoldoende toegerust om dergelijke inbreuken te voorkomen of om techbedrijven verantwoordelijk te houden. De DSA en de DMA zouden daarin verandering moeten brengen, onder andere door een herziening van de E-commerce Richtlijn uit 2000 en door aangescherpte regels over gegevensverzameling en -gebruik door grote techbedrijven. De voorstellen zijn ambitieus en kunnen de machtspositie van grote platformen op de Europese markt gaan beperken, al is het de vraag of zij ver genoeg gaan. In dit artikel worden de hoofdpunten van de voorstellen besproken en wordt in kaart gebracht welke problemen nog openliggen voor verdere actie van de Europese of de nationale wetgever.
Turen op Keskin
Het EHRM maakte onlangs met zijn uitspraak in de zaak Keskin/Nederland opnieuw duidelijk dat Nederlandse strafrechters te scherp aan de wind zeilen bij het beoordelen van getuigenverzoeken. De Nederlandse strafrechtspraktijk is in rep en roer, maar hoe komt het dat men deze Straatsburgse reactie niet heeft zien aankomen? Voortekenen waren er genoeg. Deze bijdrage plaatst de problematiek van het arrest Keskin c.s. in een breder kader. Keskin dwingt ons om de principiële vraag te beantwoorden wat, naar Nederlands recht, de kernrechten van een eerlijk proces zijn, daaronder begrepen de omvang van het recht om getuigen te horen. Het nieuwe artikel 17, lid 1, van de Grondwet (eerlijk proces) heeft de ambitie daarin een belangrijke rol te gaan spelen.
Een jaar Wvggz
De nieuwe wet die de dwangpsychiatrie regelt, de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg, is ruim een jaar geleden in werking getreden. In deze ‘niche’ van rechterlijke activiteit doen zich opvallende dingen voor. Denk bijvoorbeeld aan het door de rechters in een voorzichtige samenwerking met de ‘ketenpartners’ zich voor-bereiden op de regime change, het (niet) optreden van een eigenzinnig OM, de omvangrijke bemoeienis van de Hoge Raad en de rondedans van drie rechtsgebieden (civiel recht, strafrecht en bestuursrecht). Een kijkje in het fenomeen dat Wvggz heet.
Beeld- en geluidsopname
Er zijn te vaak rechtszaken die gaan over wils(on)bekwaamheid op het notarieel werkgebied. De gevolgen van een verkeerde taxatie omtrent iemands wilsbekwaamheid zijn niet zelden groot, bijvoorbeeld een mogelijk onterechte onterving. Auteur pleit ervoor dat notarissen als vast onderdeel van hun dienstverlening een beeld- en geluidsopname maken van het vooroverleg en in ieder geval van het cruciale (passeer)gesprek, als het gaat om het passeren van een akte bij mensen vanaf een bepaalde leeftijd houdende een testament of een schenking dan wel van levering van een registergoed.