Artikelen van Elyse Heuvelman
Tijdschrift
NJB 27 (2023)
Liegend de Tweede Kamer in
In de Verenigde Staten is gesproken over het verwijderen van het congreslid George Santos vanwege het verspreiden van leugens over zijn eigen achtergrond. Nederland zou ook te maken kunnen krijgen met een kandidaat voor de Tweede Kamer die dankzij leugens over zijn eigen verleden verkozen wordt. In deze bijdrage wordt onderzocht of de Nederlandse regelgeving voldoende bescherming biedt tegen Kamerleden die hebben gelogen over hun eigen achtergrond en of de Amerikaanse regelgeving inspiratie biedt voor verbetering.
De spanning tussen het non-discriminatierecht en het gegevensbeschermingsrecht
Organisaties kunnen kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) gebruiken om beslissingen te nemen over mensen, bijvoorbeeld om de beste kandidaten te selecteren uit vele sollicitatiebrieven. Maar AI kan discriminerende effecten hebben. Een AI-systeem zou bijvoorbeeld ten onrechte sollicitaties van mensen met een bepaalde etniciteit kunnen afwijzen, terwijl de organisatie dat niet zo bedoelde. Als de organisatie wil controleren of zijn AI-systeem discrimineert op etniciteit, stuit zij op een probleem: de organisatie kent vaak de etniciteit van haar sollicitanten niet. In beginsel verbiedt de AVG het gebruik van bepaalde categorieën gevoelige persoonsgegevens, waaronder etniciteit. Dit artikel bespreekt de problematiek rond het AVG-verbod op het verzamelen van gevoelige persoonsgegevens met het doel om AI-systemen te controleren op discriminatie. Ook wordt in kaart gebracht welke voor- en tegenargumenten er zijn voor het creëren van een nieuwe uitzondering op het AVG-verbod om zulke gevoelige gegevens te gebruiken om discriminatie door AI-systemen tegen te gaan.
Stop met exploiteren van adoptieleed
Geadopteerden die hun oorspronkelijke identiteit willen achterhalen zijn genoodzaakt zich tot een programma als Spoorloos te wenden. Zij kunnen nergens anders terecht. Er zouden wettelijke bepalingen moeten komen die toegang regelen tot het recht op identiteit van geadopteerden.
‘Guilty until proven innocent’
In dit artikel wordt de regeling van het spreekrecht in de Amerikaanse staat Texas – bekend als een tough on crime-staat – vergeleken met dat in het Nederlandse strafproces. Een belangrijk verschil in het licht van de onschuldpresumptie is het moment waarop het spreekrecht door slachtoffers en andere gerechtigden mag worden uitgeoefend. In Texas is dat pas na het moment dat de verdachte is veroordeeld; in Nederland vóórdat de verdachte schuldig wordt bevonden. De vraag is of hiermee de onschuldpresumptie van de verdachte niet op onaanvaardbare wijze wordt doorkruist.