Artikelen van Elina van ’t Zand
Tijdschrift
NJB 24 (2021)
De impact van Amerikaanse extraterritoriale regelgeving op Nederlandse belangen
De Verenigde Staten gebruiken extraterritoriale economische regelgeving om hun nationale belangen veilig te stellen. Zij is die regelgeving de laatste jaren steeds meer gaan gebruiken als geopolitiek wapen. Daarnaast is de VS recent begonnen haar belastingwetgeving extraterritoriaal toe te passen door belastingaangifte verplicht te stellen voor in het buitenland wonende Amerikaanse staatsburgers. De Amerikaanse extra territoriale regelgeving heeft een aanzienlijke impact op de belangen van Nederlandse individuen, Nederlandse ondernemingen en de Nederlandse Staat zelf. Nederlandse (rechts)personen worden geconfronteerd met handelsbeperkingen en aangifteverplichtingen, terwijl de politieke ruimte om een zelfstandig Nederlands (en Europees) buitenlands beleid vorm te geven verkleint als gevolg van extraterritoriale sanctiedreiging.
Een stille revolutie
Een wetsvoorstel dat regelt dat kinderen de geslachtsnamen van beide ouders kunnen krijgen is eerder dit jaar in consultatie geweest. Een kind zou voortaan de geslachtsnaam van beide ouders kunnen krijgen waardoor er een nieuwe dubbele geslachtsnaam ontstaat. De aldus ontstane geslachtsnaam kan voorts weer geheel of gedeeltelijk worden doorgegeven aan de volgende generatie(s). Het zou inderdaad goed zijn als ouders meer vrijheid krijgen in de geslachtsnaamkeuze van hun kinderen en hierbij de gelijkheid en verbondenheid tussen man en vrouw kunnen laten doorwerken. Met een betere onderbouwing en een passender aansluiting op de bestaande wetgeving kan het wetsvoorstel een goede eerste stap in de hoognodige vernieuwing van het Nederlands naamrechtstelsel zijn.
Status aparte voor het belastingrecht
Een regelmatig gehoorde wens is dat de Hoge Raad meer tijd moet (kunnen) besteden aan zaken die ertoe doen. Wat er niet toe doet, althans niet voor de belastingkamer van de Hoge Raad, is hoe de andere hoogste bestuursrechters de Awb uitleggen. Afgezien van het feit dat de interpretatieverschillen gering zullen zijn, zullen die kleine verschillen eerder wenselijk dan onwenselijk zijn. De (belastingkamer van de) Hoge Raad zou zich dus terug moeten trekken uit de Commissie rechtseenheid bestuursrecht en bestuursrechters van de ABRvS, CBb en CRvB zouden niet meer als raadsheer in bijzondere dienst in de belastingkamer van de Hoge Raad moeten plaatsnemen.
Kritisch zelfonderzoek naar de bestuursrechtspraak inzake de Verklaring Omtrent het Gedrag
Een VOG-aanvrager wiens aanvraag is afgewezen, zal alles uit de kast moeten trekken om de hoogste rechter ervan te overtuigen de door het bestuursorgaan genomen beslissing te vernietigen. De menselijke maat komt ook door incidenten en een sterke oriëntering op risicovermijding in de verdrukking, hetgeen des te meer kan wringen nu de hoogste bestuursrechters slechts over het absolute ‘topje van de ijsberg’ rechtspreken.
De ondertoezichtstelling van een nog niet-levensvatbare foetus
Gezien de groeiende medische kennis en technologische mogelijkheden zal de beschermwaardigheid van het ongeboren kind een belangrijk onderwerp blijven op de juridische agenda en is het van belang dat er meer helderheid komt omtrent de juridische status van deze entiteit. Een recente uitspraak over een voorlopige ondertoezichtstelling van een ongeboren en nog niet levensvatbare vrucht lijkt revolutionair maar roept vooralsnog meer vragen op dan dat deze beantwoordt.