De sterke overbelasting van Natura 2000-gebieden gecombineerd met een zeer strikte interpretatie van artikel 6 Habitatrichtlijn hebben geleid tot een ‘slot’ op zowat alle nieuwe activiteiten die stikstofuitstoot veroorzaken. Zolang de emissies, en daarmee ook de depositie, niet duidelijk omlaag gaan bestaat weinig kans dat hierin verandering komt. De overheid heeft tot nu toe slechts in zeer beperkte mate instrumenten ontwikkeld waarmee de bestaande belasting teruggedrongen kan worden. De kern van een recent voorgestelde alternatieve aanpak is het sturen door middel van emissiereductiedoelstellingen per sector en, wat emissies uit de veehouderij betreft, per bedrijf. Onder voorwaarde van een goede monitoring en handhaving verzekert deze aanpak, anders dan de tegenwoordige voorstellen van de regering, dat de (binnenlandse) emissies ook daadwerkelijk dalen. Dat is voorwaardelijk voor het kunnen doorbreken van de impasse in de vergunningverlening. Depositieberekeningen, met alle daaraan thans verbonden onzekerheden en twijfels, zijn in het nieuwe voorstel overbodig.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Technologie wordt steeds ingewikkelder. Voor burgers wordt het dan lastiger te begrijpen wat er gebeurt, bijvoorbeeld met hun persoonsgegevens. Onrechtmatigheden komen alleen aan het licht als bedrijven voldoende transparantie en inzage bieden, hetgeen regelmatig niet het geval is. In geval van onrechtmatigheden kan een burger naar de rechter gaan, die dan een oordeel moet vellen. Maar wat als ook de rechter de technologie niet of onvoldoende begrijpt? In deze bijdrage wordt betoogd dat het recht op een eerlijk proces met zich brengt dat een rechter voldoende begrip moet hebben van de technologie waarover moet worden geoordeeld. Omdat niet alle rechters opgeleid kunnen worden met diepgaande technologische kennis, worden voorstellen gedaan om dit probleem op te lossen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Zijn wij onze nakomelingen en voorouders iets verschuldigd? Hebben wij zorgplichten jegens toekomstige en vorige generaties? En zo ja, wat houden die in? Het antwoord op deze vragen luidt: ja. Wij hebben de algemene juridische plicht om met de legitieme (levensduuroverstijgende) belangen van toekomstige en vorige generaties rekening te houden en die algemene zorgplicht kan zich onder omstandigheden verdichten tot concrete afdwingbare zorgplichten. Voorlopig bestaat voor zorgplichten en aansprakelijkheid jegens toekomstige generaties voldoende ruimte. Vorige generaties vinden bij de burgerlijke rechter wel serieuze obstakels op hun weg.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De uitkomst van zedenzaken binnen het rechtssysteem kan voor zowel verdachte als aangever/aangeefster een ‘grabbelton’ lijken. En op die onzekere uitkomst moet dan ook vaak nog (heel) lang worden gewacht ook. Dit is schadelijk voor alle betrokkenen. Kan dat niet anders?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Wat betreft het serieus nemen van burgers, vooral de zwakkere en lager opgeleide, valt in Nederland nog veel te winnen. Andere landen doen meer moeite om burgers te laten participeren en hen serieus te nemen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Er is helaas geen pasklaar antwoord op de vraag welk kader na het sneuvelen van het PAS in de toekomst voor de regulering van stikstofdeposities op natuurgebieden moet gelden. Het antwoord moet interdisciplinair en in overleg met maar niet per se met instemming van alle betrokken partijen worden ontwikkeld. Duidelijk is wel dat een koerswijziging nodig is. De depositie in de sterk overbelaste gebieden moet naar beneden, daadwerkelijk en niet alleen op papier. Het juridisch instrumentarium daarvoor bestaat. De aandacht zou moeten uitgaan naar oplossingen die onnodige administratieve en procedurele lasten voorkomen en waarbij economische belangen niet per se het zwaarst wegen. De grootste innovatie die we na de PAS-uitspraken kunnen realiseren is het maken van daadwerkelijk relevante en moedige keuzes.

Lees het hele artikel in Navigator.

In december 2014 wees de Hoge Raad een overzichtsarrest dat de rechtspraktijk handvatten zou (moeten) bieden bij het bewezen verklaren van medeplegen. In deze bijdrage wordt de balans opgemaakt door, inmiddels een aantal jaar later, te bezien of het arrest onder meer de beoogde uitwerking heeft (gehad) op medeplegen-zaken en positief wordt beoordeeld door de gerechtshoven. Afgenomen interviews met dertien gerechtshofmedewerkers en een rechtspraakonderzoek naar 150 hofarresten uit een periode van drie jaar voor en drie jaar na het overzichtsarrest, lijken de conclusie te rechtvaardigen dat het overzichtsarrest over medeplegen een doeltreffende handreiking is aan de gerechtshoven.

Lees het hele artikel in Navigator.

Deze bijdrage werpt licht op het volstrekt zinloos detineren van mensen die een door de strafrechter opgelegde schadevergoedingsmaatregel niet kunnen betalen. Op de fantasieloze en mechanische houding van de betrokken overheidsfunctionarissen. Op het gebrek aan creativiteit van de (civiele) rechter en daarmee gepaard gaand de miskenning van het fundamentele recht op vrijheid. Maar ook wordt een oplossing aangereikt: de uitleg van artikel 5 EVRM door het EHRM biedt meer dan voldoende argumenten om deze nutteloze detentie onrechtmatig te oordelen. Deze rechtspraak noopt tot het achterwege laten van het opsluiten van betalingsonmachtigen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Onlangs heeft het Gerecht van het Hof van Justitie van de Europese Unie uitspraak gedaan in de zaak die bekendstaat als de ‘People’s climate case’.2 De uitspraak is teleurstellend. De rechtzoekenden zijn met een standaardmotivering de deur gewezen. Het is hoog tijd dat de Europese rechter verder kijkt dan zijn jurisprudentie lang is.

Lees het hele artikel in Navigator.