Vanuit de rechtspraak wordt veel aandacht besteed aan de met de inwerkingtreding van KEI versterkte regierol van de rechter. De advocatuur lijkt zich nog vooral te richten op de digitalisering van de rechtspraak en minder op hetgeen KEI overigens voor hun werkwijze betekent. Keurslijf of kans, is de vraag die kan worden gesteld. Het lijkt er op dat de greep van de rechter op de procedure weliswaar wordt versterkt, doordat meer dan nu reeds het geval is veel procesrechtelijke stappen afhankelijk zijn van diens instemming, en de advocaat in dat opzicht terrein verliest, maar dat KEI de advocaat ook kansen biedt. Het is zaak zich als advocaat grondig en tijdig op de inhoudelijke implicaties van KEI te beraden en de regie over de procedure niet geheel uit handen te geven c.q. te laten glippen.

Lees het hele artikel in Navigator.

De NOvA levert met zijn toetsing van verkiezingsprogramma’s een interessante bijdrage aan de rechtsstatelijkheid van ons politieke bestuur. Mocht deze traditie worden voortgezet, dan is het ongevraagde advies om de huidige quick scan te laten uitgroeien tot een gezaghebbende toetsing, die zich niet alleen op kiezers maar vooral ook op de politieke partijen zelf richt. De toetsingscommissie zou moeten kunnen beschikken over de concrete uitwerking van voorstellen, waardoor een veel groter aantal voorzien kan worden van een definitief oordeel. Kiezers hebben daar recht op en de politieke partijen kunnen er dan beter hun voordeel mee doen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het doel van het rapport ‘De rechtsstaat een quickscan’ is niet een eindoordeel te geven, maar tot een discussie aan te zetten over de vraag of en in hoeverre de voorgestelde plannen passen in een rechtsstaat. Het lijkt erop dat in ieder geval díe opzet geslaagd is, getuige ook het essay van Linthorst & Van Lochem. Wat rechtsstatelijk verantwoord is, is niet gelijk aan wat een politieke meerderheid zonder meer nodig acht, maar vereist permanente bewustwording, overdenking en veel discussie.

Lees het hele artikel in Navigator.

Dit jaar werd de Boswet vervangen door een apart hoofdstuk 4 in de nieuwe Wet natuurbescherming (Wnb). De Boswet was een simpele wet uit 1962 die met een eenvoudige meld- en herplantplicht het totale bosareaal in Nederland op peil wilde houden. Dat is zeer goed gelukt: het bosareaal steeg zelfs en de Boswet mag om die reden een groot legislatief succes genoemd worden. Dat kun je van niet veel wetten zeggen. De wet had maar dertien (jawel: niet meer dan dertien!) artikelen en maakte voor houtopstanden buiten de bebouwde kom de minister, en voor bomen binnen de bebouwde kom de gemeente bevoegd. Simpel en kennelijk zeer doeltreffend!

Lees het hele artikel in Navigator.

Het centrale thema van deze kroniek betreft de zoektocht naar normen. Een aantal herkenbare vragen uit recente rechtspraak komt aan bod waarachter als altijd normen en conventies verscholen gaan. Mag iemand die meer dan vijftien biertjes achter zijn kiezen heeft en schade veroorzaakt van zijn verzekeraar verwachten dat deze bij het sluiten van de verzekeringsovereenkomst duidelijk heeft gemaakt dat er dan geen dekking onder de verzekeringsovereenkomst bestaat? Of mag een bestuurder die de kenmerken van de faillissementswet niet kent, verwachten dat hem dan geen ernstig verwijt kan worden gemaakt? Of kan de werknemer die thuis over zijn deurmat valt, omdat hem eerder een bedrijfsongeval waarvan hij na een herstelperiode nog een beperking ondervond is overkomen, ook dan verwachten dat de werkgever voor dat vallen over de mat nog aansprakelijk is? Bij al deze vragen geldt: wat is de norm, waarom mag het wel of juist niet? Tijdens de kroniekperiode heeft de Hoge Raad de invulling van een aantal van de normen zichtbaar en inzichtelijk gemaakt. In de doctrine is daarop gereageerd en voortgebouwd. Dat is mooi want dan kan daar met open vizier op gereageerd worden.

Er was weer een hoop tumult in strafrechtelijk Nederland. Zo verloren we ‘onze’ twee bewindslieden, sneuvelde bij de Hoge Raad de bestraffing van verdachten die reeds moesten deelnemen aan het alcoholslotprogramma en liet de Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State in meer algemene zin dat programma struikelen. De modernisering van het Wetboek van Strafvordering kan met het verschijnen van de Contourennota nu echt op gang komen en het Openbaar Ministerie moet bij medeplegen en de strafbeschikking zijn zaakjes beter op orde brengen. Ook de financiering van het strafrechtsbedrijf stond op allerlei vlakken weer volop in de belangstelling. Het zijn slechts enkele punten die in deze kroniek straf(proces)recht besproken worden.

De discussie over de toekomst van de bestuursrechtspraak heeft een nieuwe impuls gekregen door het conceptwetsvoorstel Wet splitsing RvS en opheffing CRvB en CBb dat ter consultatie is gepubliceerd. De wet-gever moderniseert de bestuursrechtspraak echter niet alleen door een reorganisatie van (de rechtsmacht van) de hoogste bestuursrechters, ook het (concept)wetsvoorstel vereenvoudiging en digitalisering procesrecht speelt een belangrijke rol. Ondertussen zet de Europeanisering van het bestuursrecht aan alle kanten door.

Het online doorverkopen en uitlenen van e-books is omstreden. De thuiskopieheffing blijft een kostbaar hoofdpijndossier. Een parodie vereist een humoristische bedoeling. Onpersoonlijke geschriften en verweesde werken zijn niet meer beschermd. Een stoel is geen merk, maar een winkelinrichting mogelijk wel. Een ® kan nuttig zijn. Met oudere modellen moet één voor één worden vergeleken. In het octrooirecht gaat de discussie nog altijd over de beschermingsomvang en artikel 69 EOV. Naast afwijkend eigen IE-procesrecht krijgen we ook ons eigen auteurs-mandarijnen-contractenrecht met iustum pretium én open access. Kortom, in het IE-recht is het altijd feest. Behalve als het over de proceskosten gaat.