Hoe groter de calamiteit hoe groter de behoefte aan een verklaring. Vragen naar de verantwoordelijkheid en naar hoe herhaling te voorkomen worden prangender naarmate de ramp die zich voltrok groter was. Het zogenoemde Swiss cheese-model maakt echter duidelijk dat exact dezelfde constellatie van fouten zich niet licht zal herhalen. Het risico zit hem juist in nieuwe en onverwachte samenlopen van gedragingen en omstandigheden. Ondanks nieuwe maatregelen blijft alertheid dan ook altijd geboden. Calamiteiten kunnen nooit helemaal voorkomen worden en dat moet ook worden meegewogen in het oordeel over de verantwoordelijkheid.

Deze bijdrage onderzoekt of de huidige politieke praktijk rond staatssecretarissen nog wel valt in te passen in het toepasselijke staatsrechtelijke kader. Om deze vraag te beantwoorden, worden eerst de historische achtergrond en de ontwikkeling van het ambt bezien. Vervolgens wordt aan de hand van een kwantitatieve analyse geschetst wat het aandeel is van staatssecretarissen in de regering Rutte II. Tot slot wordt beoordeeld of de homogeniteit van het regeringsbeleid op dit moment gevaar loopt.

Nederlandse arrondissementsrechtbanken hebben in de oorlog op grote schaal meegewerkt aan de opzettelijke misleiding van de bezetter. Dit blijkt op grond van nieuw onderzoek van het archiefmateriaal bij het Centraal Bureau voor de Genealogie in Den Haag. Met behulp van een arrondissementsvonnis ontkenden honderden Joden lid te zijn geweest van het Nederlands Israëlitisch kerkgenootschap. Dit artikel laat zien hoe de rechterlijke macht hierbij te hulp schoot. De volgende vragen krijgen aandacht: in welke verhouding stond het vonnis tot de beslissingsstructuur van de bezetter? In welke mate was de rechterlijke macht succesvol? Hoe groot was het risico op vervolging dat de rechters hierbij liepen? Het resultaat van het onderzoek wijkt af van het negatieve beeld dat bestaat over de rol van Nederlandse rechters in oorlogstijd.

Twee reacties op het artikel van C. Martini ‘Tweede Kamer onjuist geïnformeerd over liegende rechter’, NJB 2015/1904, afl. 38, p. 2678-2681

In de Westenberg-zaak heb ik een opvatting gegeven op verzoek van advocaat Smit. Ik schreef niet over de inhoud van de zaak. Ik reageerde op Van Deldens oproep tot discussie. Mijn focus richtte zich op de rol van de Raad waarvoor ook Kop (zie NJB 2015/1053, afl. 22) en Kaptein aandacht hebben gevraagd. In het bijzonder op de onjuiste voorlichting van het Parlement. Daarbij heb ik stelling genomen tegen de tegenstrijdige brieven van de voorzitter van de Raad, mr. Van Delden.