Terwijl de huidige persrichtlijn van de Raad voor de rechtspraak aangeeft dat camera’s in beginsel moeten worden toegelaten tot de strafrechtszaal, zijn andere landen een stuk behoedzamer. Dit artikel gaat in op hoe in Duitsland en elders in Europa wordt omgegaan met de camera in de (straf)rechtszaal (vaak een verbod!) en bespreekt onder andere het proces-Wilders en de rol die de camera daar speelde, in het licht van de democratische betekenis van het openbaarheidbeginsel. Zichtbaarheid is iets anders dan inzicht, en een televisiekijker heeft een andere rol dan een toeschouwer in de zaal. Reflectie op de inhoud en functie van uitzendingen is nodig.

Lees het hele artikel in Navigator.

Dit artikel beschrijft de voornaamste conclusies van het rapport Evaluatie Wet griffierechten burgerlijke zaken: de complexiteit van vereenvoudiging, een gezamenlijk product van WODC en Raad voor de rechtspraak. De algemene conclusie van het rapport is dat een effectieve vereenvoudiging van een complex inningssysteem, met vele betrokken partijen, een complexe operatie is gebleken, met duidelijke overgangskosten en niet zulke duidelijke baten. De operatie heeft ook onbedoelde of niet expliciet beoogde effecten gehad. Zo zijn daarbij de gemiddelde griffierechttarieven bij handelszaken in eerste aanleg tussen 2010 en 2012 per saldo flink verhoogd, die van handelszaken in hoger beroep daarentegen verlaagd. De veranderingen in de tarieven zijn van grote invloed geweest op het beroep op de rechter in handelszaken in de periode 2009-2013.

Lees het hele artikel in Navigator.

In Duitsland is onlangs in recordtempo een wetsvoorstel aangenomen dat vergoeding van affectieschade mogelijk maakt. De Duitse regeling is wezenlijk anders van opzet dan het Nederlandse wetsvoorstel dat momenteel bij de Eerste Kamer aanhangig is. Opmerkelijk is dat Duitse verzekeraars, rechterlijke macht en wetgever er vertrouwen in hebben dat de rechter in staat zal zijn om in concrete gevallen te bepalen wie gerechtigd is en een bedrag vast te stellen. Een dergelijk vertrouwen lijkt in Nederland te ontbreken.

Lees het hele artikel in Navigator.

De behandeling van het Wetsvoorstel vergoeding van affectieschade door de Eerste Kamer heeft deze week een aanvang genomen. Afgezien van het feit dat een regeling voor vergoeding van affectieschade voor naasten en nabestaanden hoognodig is, lijkt de voorgestelde opzet ook een goede. Hoewel er ook nadelen aan kleven, wegen deze niet op tegen de voordelen van dit systeem met een vaste kring van gerechtigden en daaraan gekoppelde vaste bedragen. Het maakt spoedige afhandeling van de affectieschade mogelijk en leidt niet tot ingewikkelde en onwenselijke discussies over de affectieve relatie en de ernst van het leed. Het is te hopen dat de Eerste Kamer dit nu ook zo ziet en de behandeling in de Senaat geen déjà vu wordt.

Lees het hele artikel in Navigator.

Mevrouw van Haaren-Dresens neemt het in NJB-aflevering 21 op voor onfatsoen: ook dat verdient bescherming. Wie kan het daarmee oneens zijn? De dichter Leo Vroman wist het al: Er hurkt een onfatsoen in mensenmin. Zo denk ik ook dat de manier waarop zij de onwelriekende uitwasemingen van Geen Stijl in haar liefdevolle bescherming neemt niet vrij is van een iets te brave eenzijdigheid.

Lees het hele artikel in Navigator.

Lange tijd speelde het streven naar waarheidsvinding slechts een marginale rol in het jeugdbeschermingsrecht. Waarheidsvinding werd geassocieerd met publiekrechtelijke rechtsgebieden waarin de staat intervenieert in de rechten en vrijheden van burgers. Het jeugdbeschermingsrecht is weliswaar civielrechtelijk van aard, toch kan de overheid op dit gebied fors ingrijpen in het leven van burgers. Na alarmerende berichten over gebrekkige besluitvorming in het systeem van jeugdbescherming op basis van onjuiste of onvolledige informatie en een onderzoek van de Kinderombudsman dat op verschillende fronten forse kritiek levert op de wijze van rapporteren in de keten jeugdzorg is nu via amendering in de Jeugdwet een plicht tot waarheidsvinding in de wet verankerd. Maar er is meer nodig om waarheidsvinding in de hele keten te internaliseren. Te beginnen met eenduidige rapportages waarin een onderscheid wordt aangebracht tussen feiten, visies en interpretaties.

Er wordt binnen de rechtspraak hard gewerkt aan de ontwikkeling van de ‘rechter nieuwe stijl’, een rechter met een sterke gerichtheid op het conflict achter het juridische geschil, een rechter die in samenspraak met partijen op zoek gaat naar een praktische oplossing voor hun geschil. Een nadere beschouwing van deze ‘rechter nieuwe stijl’ leert dat deze helemaal niet zo nieuw is maar juist een representant van een traditionele vorm van conflictbeslechting. Hij is te herkennen in de comparerende rechter, de kantonrechter en de kort gedingrechter die in spoedeisende situaties met een slimme oplossing komt om een impasse te doorbreken. Maar ook in traditionele ‘stamhoofden’ die conflicten beslechten in culturen die niet zijn georganiseerd in statelijke verbanden. Deze als nieuw gepresenteerde, maar in feite oeroude, rechter staat voor een bepaalde benadering van recht en samenleving die uitdrukking geeft aan de ethische opvatting dat rechtspraak in nauw contact met de samenleving moet staan. Maar een oplossingsgerichte, pragmatische en op efficiency gerichte insteek zoals de ‘rechter nieuwe stijl’ die heeft, is niet zonder meer te verenigen met de positie van de rechter in een democratische rechtstaat die primair op de wetgever is georiënteerd.

Wie als bestuurder betrapt wordt met een te hoog alcoholpromillage kan sinds eind 2011 verplicht worden een alcoholslot in zijn auto te laten inbouwen. Een bestuursrechtelijke maatregel die echter zodanige kosten met zich meebrengt dat van een criminal charge gesproken kan worden. De maatregel zou daarom strafrechtelijk van aard moeten zijn.

Sinds januari plaagt ‘zelfplagiaat’ het geweten van de academie. Een nogal hijgerige perscampagne stelde het recent aan de kaak als alweer een vorm van wetenschapsfraude in een steeds troostelozer gecorrumpeerd academisch landschap. Dat is een misleidende voorstelling van zaken. De berichtgeving blijkt niettemin ook juridische auteurs te verontrusten. Die gewetenskriebels zijn echter meestal onterecht.