Artikelen van Adriana van Dooijeweert
Tijdschrift
NJB 18 (2018)
De invloed van trauma op de accuraatheid van verklaringen
Voor het strafrecht is het van groot van belang dat verklaringen die mensen tegenover de politie afleggen overeenstemmen met de werkelijkheid. Bij alledaagse gebeurtenissen onthouden we lang niet alles en is ons geheugen feilbaar. Deze normale geheugenprocessen spelen ook een rol als we emotionele en schokkende gebeurtenissen meemaken. Maar bij een emotionele of schokkende gebeurtenis, bij mensen met PTSS en na therapie kunnen ook enkele bijzonderheden optreden. Het geheugen is bovendien vatbaar voor beïnvloeding, al geldt dit voor sommige mensen meer dan voor anderen. Een aantal recherchepsychologen werkzaam bij de Nationale politie beschrijven in dit artikel de laatste wetenschappelijke stand van zaken op dit terrein.
Lees het artikel in Navigator.
De ‘verbestuurlijking’ van de rechterlijke macht en het mislukken van het KEI-project
Zoals velen inmiddels weten, maak ik me al jaren zorgen over de ‘verbestuurlijking’ van de rechterlijke macht: de overheersende aandacht voor organisatie (met schaalvergroting), kostenbewustzijn (met normbedragen) en productie (met doorlooptijden). Alles geheel in lijn met het heersende bestuurlijke- en managementdenken. De Raad voor de rechtspraak speelde en speelt in die verbestuurlijking een belangrijke rol. Het inhoudelijke tegenwicht vanuit de rechters zelf tegen dit bestuurlijk overwicht ontbreekt. De discussie over wat de rechterlijke functie inhoudt is de laatste veertig jaar niet meer gevoerd. Toch is de maatschappij drastisch veranderd en de rol van het recht, en daarmee de functie van de rechter, een andere geworden. Maar hoe kan je een functie (beter) organiseren (en zeker digitaliseren) als er geen duidelijkheid bestaat over de inhoud van die functie? Niemand lijkt zich die vraag ooit te stellen.
Lees het hele artikel in Navigator.
Derde evaluatie Euthanasiewet en de afhandeling van ‘onzorgvuldig zaken’ door het OM
Net als bij vorige evaluaties komen de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie slechts in enkele gevallen tot de conclusie dat een arts bij levensbeëindigend handelen niet alle zorgvuldigheidseisen heeft nageleefd; vaak gaat het bovendien niet om de kernvereisten van de wet (verzoek, lijden, mogelijkheid van alternatieven), maar om de zorgvuldigheidseisen inzake consultatie en medisch zorgvuldige uitvoering. De afhandeling van de zaken door het OM leidde tot nu toe niet tot een procedure van strafvervolging. Op die terughoudende opstelling van het OM kwam kritiek: het liet daardoor kansen liggen om belangrijke interpretatiekwesties rond de Wtl aan de strafrechter voor te leggen, met name ook in gevallen waarin de RTE’s en het OM een casus verschillend beoordelen. Sinds najaar 2017 lijken de teugels iets strakker te worden aangetrokken: er loopt nu in een vijftal ‘onzorgvuldig zaken’ een strafrechtelijk onderzoek. Staan we aan de vooravond van een strenger strafvervolgingsbeleid?
Lees het hele artikel in Navigator.
Wie zijn schulden betaalt verarmt echt niet?
Het verschil in procesrisico tussen incassobureaus die vorderingen opkopen tegen een fractie van de oorspronkelijke waarde en de consumenten bij wie zij daarop gaan incasseren, is zo groot dat de consument gedwongen is zich bij voorbaat bij zijn verlies neer te leggen. Dat is niet rechtvaardig en dat is niet waar ons rechtssysteem voor is bedoeld. Forfaitaire buitengerechtelijke kosten spelen een dubieuze rol in dit voor incassobureaus aantrekkelijke verdienmodel.
Lees het hele artikel in Navigator.
Bij leven en welzijn
Bart Groen bepleit in het NJB van 9 maart een verlenging van het rechterlijk leven. Dat pleidooi onderschrijf ik graag. Het altijd lastige probleem van hoe met een ouder wordend iemand te bespreken dat het niet zo goed meer gaat en misschien tijd is te stoppen, wordt - zo zegt ook Groen - ondervangen door het simpelweg niet meer inzetten van de plaatsvervanger.
Lees het hele artikel in Navigator.
Tijdschrift
NJB 31 (2016)
De rechtspraak en de islamitische hoofddoek
De combinatie hoofddoek en rechtspraak heeft al heel wat pennen in beweging gebracht. In deze bijdrage wordt het onderwerp op een andere manier belicht dan tot dusver is gebeurd. Na een korte beschrijving van de geschiedenis volgt een analyse van de toepasselijke wetgeving en oordelen van de Commissie Gelijke Behandeling en het College voor de Rechten van de Mens dienaangaande, en wordt aandacht geschonken aan de verschillende standpunten die over de hoofddoek en de rechtspraak zijn ingenomen. Vervolgens wordt met behulp van in de ethiek gewortelde beelden van de rechter geprobeerd om de gedachten rondom hoofddoek en rechter (op een andere wijze) te ordenen. De bijdrage wordt afgesloten met een korte conclusie en een opmerking over diversiteit binnen de rechterlijke macht.
Lees het hele artikel in Navigator.
Schadebegroting, verlies van een kans en proportionele aansprakelijkheid
In dit artikel wordt uiteengezet op welke wijze causaliteit en schade verweven zijn, waarna op die basis wordt aangegeven waarin verlies van een kans verschilt van proportionele aansprakelijkheid. Ten eerste wordt daartoe de relatie tussen schade en het vereiste van werkelijk condicio-sine-qua-non-verband besproken. Vervolgens wordt ingegaan op schadebegroting en de rol van hypothetische causaliteit. Daarna wordt de schadebegroting besproken aan de hand van scenario’s, en de leer van verlies van een kans. Tot slot wordt het leerstuk van proportionele aansprakelijkheid behandeld, in discussie met andere standpunten.
Lees het hele artikel in Navigator.
Het advocatuurlijke verschoningsrecht
Het verschoningsrecht is een groot goed. Het is niet een sta-in-de-weg voor opsporings- of onderzoeksautoriteiten, geen handigheidje waarmee een advocaat en zijn cliënt zaken verborgen kunnen houden die het daglicht niet kunnen verdragen. Het is wel een hoeksteen van de moderne rechtsstaat die voortkomt uit het basale recht dat een burger in een beschaafde samenleving toekomt om zich in alle vrijheid en onbekommerd tot een advocaat te kunnen wenden voor advies en bijstand. Natuurlijk is niet in alle gevallen op voorhand duidelijk of terecht een beroep wordt gedaan op het verschoningsrecht, maar dat oordeel is in een rechtsstaat aan de rechter. Het is te betwijfelen of bestaande onduidelijkheden over de reikwijdte van het verschoningsrecht door codificatie kunnen worden opgelost.
Lees het hele artikel in Navigator.
Niet echt deelnemen, en al helemaal niet winnen
Met een kort persbericht op dinsdag 9 augustus sloeg het NOC-NSF sportminnend Nederland met verstomming. Yuri van Gelder werd uitgesloten van verdere deelname aan de Olympische Spelen. Hij had ‘de normen en waarden binnen Team NL en de KNGU (de Nederlandse gymnastiekfederatie) op grove wijze overschreden’. De turner werd ook per direct naar huis gestuurd. Nauwelijks terug aangekomen op Nederlandse bodem besloot hij juridische stappen te ondernemen in een ultieme poging alsnog aan de toestelfinale aan de ringen te kunnen deelnemen. Juridisch getouwtrek diende zich aan. Uiteindelijk trok de kortgedingrechter in Arnhem een streep door de Olympische ambities van de gymnast. De motivatie van het vonnis overtuigt evenwel niet.
Lees het hele artikel in Navigator.
Het NJB doet zijn best, maar
... wat jammer nou, die poging van de redactie om daar uit een oogpunt van diversiteit politiek correcte illustraties bij te zetten!
Lees het hele artikel in Navigator.