Lees hier de scriptie Protocol 16 bij het EVRM: versterking van de subsidiaire rol van het EHRM of symbolische stap? Een onderzoek naar de invloed van Protocol 16 op de subsidiaire rol van het EHRM van Heleen van Terwisga (masterscriptie rechtsgeleerdheid: specialisatie Staats- en Bestuursrecht, Universiteit Leiden, begeleider: dr. Ingrid Leijten LLM, beoordeling: 8,5)
In deze masterscriptie van Heleen van Terwisga staat de advisory opinion procedure die het nieuwe Protocol 16 bij het EVRM introduceert centraal. Dit protocol schept een mogelijkheid voor de hoogste nationale rechterlijke instanties om ‘questions of principle’ aangaande de toepassing of uitleg van verdragsrechten voor te leggen aan het EHRM. De centrale vraag in deze scriptie is: hoe verhoudt de nieuwe advisory opinion procedure bij het EHRM zich tot de subsidiaire rol die het Hof toekomt, en wat zijn de mogelijke kansen en knelpunten hierbij?
In de scriptie is geconstateerd dat juist deze leidende subsidiaire rol niet eenvoudig in elkaar steekt. In het licht van Protocol 16 is dit interessant omdat in de nieuwe adviesprocedure het Hof in een vroeger stadium, namelijk vóórdat een uitspraak is gedaan op nationaal niveau, geconsulteerd zal kunnen worden door een verdragsstaat en ‘guidance’ kan bieden. Dit leidt tot de vraag hoe het Hof bijvoorbeeld om zal gaan met de margin of appreciation-doctrine, die het nu gebruikt om uitdrukking te geven aan zijn subsidiaire rol. Daarnaast is in deze scriptie licht geworpen op de mogelijke spanning die kan ontstaan ten aanzien van Protocol 16 in het kader van een zaak als Urgenda, waarbij het gaat om politiek zeer gevoelige onderwerpen waar bovendien nog geen kant en klaar beleid op nationaal niveau voorligt. Het risico in dit soort zaken ligt in het feit dat het Hof wellicht op voorhand teveel ‘voorkauwt’ hoe op nationaal niveau beleid moet worden vormgegeven en daarmee dus juist niet subsidiair zal handelen. In deze scriptie is gebleken dat de subsidiaire rol van het EHRM een zeer complexe is en een niet eenduidig toegepast concept. Tegelijkertijd schept Protocol 16 ook de mogelijkheid om met deze procedure juist zijn subsidiaire rol te kunnen vervullen. Voor zowel het EHRM als de hoogste nationale rechterlijke instanties geldt dat zij op een zorgvuldige wijze gebruik zullen moeten maken van deze procedure. De scriptie bevat daarom ook enkele aanbevelingen aan zowel de hoogste nationale rechters als het EHRM.
Afbeelding: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:European_Court_of_Human_Rights,_courtroom,_2014_(cropped).JPG