Artikelen van Frederik Zuiderveen Borgesius

Tijdschrift NJB 27 (2023)
Liegend de Tweede Kamer in
Bas Pasterkamp
In de Verenigde Staten is gesproken over het verwijderen van het congreslid George Santos vanwege het verspreiden van leugens over zijn eigen achtergrond. Nederland zou ook te maken kunnen krijgen met een kandidaat voor de Tweede Kamer die dankzij leugens over zijn eigen verleden verkozen wordt. In deze bijdrage wordt onderzocht of de Nederlandse regelgeving voldoende bescherming biedt tegen Kamerleden die hebben gelogen over hun eigen achtergrond en of de Amerikaanse regelgeving inspiratie biedt voor verbetering.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De spanning tussen het non-discriminatierecht en het gegevensbeschermingsrecht
Marvin van Bekkum en Frederik Zuiderveen Borgesius
Organisaties kunnen kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) gebruiken om beslissingen te nemen over mensen, bijvoorbeeld om de beste kandidaten te selecteren uit vele sollicitatiebrieven. Maar AI kan discriminerende effecten hebben. Een AI-systeem zou bijvoorbeeld ten onrechte sollicitaties van mensen met een bepaalde etniciteit kunnen afwijzen, terwijl de organisatie dat niet zo bedoelde. Als de organisatie wil controleren of zijn AI-systeem discrimineert op etniciteit, stuit zij op een probleem: de organisatie kent vaak de etniciteit van haar sollicitanten niet. In beginsel verbiedt de AVG het gebruik van bepaalde categorieën gevoelige persoonsgegevens, waaronder etniciteit. Dit artikel bespreekt de problematiek rond het AVG-verbod op het verzamelen van gevoelige persoonsgegevens met het doel om AI-systemen te controleren op discriminatie. Ook wordt in kaart gebracht welke voor- en tegenargumenten er zijn voor het creëren van een nieuwe uitzondering op het AVG-verbod om zulke gevoelige gegevens te gebruiken om discriminatie door AI-systemen tegen te gaan.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Stop met exploiteren van adoptieleed
Patrick Noordoven
Geadopteerden die hun oorspronkelijke identiteit willen achterhalen zijn genoodzaakt zich tot een programma als Spoorloos te wenden. Zij kunnen nergens anders terecht. Er zouden wettelijke bepalingen moeten komen die toegang regelen tot het recht op identiteit van geadopteerden.

[verder lezen in NAVIGATOR]

‘Guilty until proven innocent’
Elyse Heuvelman
In dit artikel wordt de regeling van het spreekrecht in de Amerikaanse staat Texas – bekend als een tough on crime-staat – vergeleken met dat in het Nederlandse strafproces. Een belangrijk verschil in het licht van de onschuldpresumptie is het moment waarop het spreekrecht door slachtoffers en andere gerechtigden mag worden uitgeoefend. In Texas is dat pas na het moment dat de verdachte is veroordeeld; in Nederland vóórdat de verdachte schuldig wordt bevonden. De vraag is of hiermee de onschuldpresumptie van de verdachte niet op onaanvaardbare wijze wordt doorkruist.

[verder lezen in NAVIGATOR]

7 september 2023
Tijdschrift NJB 10 (2019)
Netwerkanalyse van werkgeversaansprakelijkheid
Gijs van Dijck en Dafne van Kuppenvelt
In dit artikel wordt voor het thema werkgeversaansprakelijkheid ex artikel 7:658 BW en artikel 7:611 BW getracht te achterhalen welke deelonderwerpen te onderscheiden zijn en wat de precedenten zijn binnen de verschillende deelonderwerpen. Het artikel is het eerste dat voor een privaatrechtelijk thema deelonderwerpen en precedenten opspoort aan de hand van een netwerkanalyse. Netwerkanalyse is een handig hulpmiddel om de problematiek rond, in dit geval, werkgeversaansprakelijkheid sneller en beter te begrijpen, dat tijd kan besparen, andere inzichten kan opleveren en nieuwe vragen kan opwerpen.


Lees het hele artikel in Navigator.

Online politieke microtargeting
Frederik Zuiderveen Borgesius, Judith Möller, Tom Dobber, Sanne Kruikemeier, Kristina Irion, Sarah Stapel, Ronan Fathaigh, Balazs Bodo en Claes de Vreese
Voor online politieke microtargeting wordt het online-gedrag van mensen in kaart gebracht en worden de verzamelde gegevens gebruikt om mensen gerichte politieke advertenties te tonen. Microtargeting is vanuit de VS komen overwaaien naar Europa en heeft voor- en nadelen voor de democratie. Microtargeting kan politieke partijen helpen om mensen effectief te bereiken en kan politieke betrokkenheid stimuleren. Maar microtargeting kan ook een bedreiging vormen voor de democratie. Zo kan een politieke partij zich verschillend voordoen aan verschillende mensen. Bovendien bedreigt het verzamelen van persoonsgegevens onze privacy. Dit artikel brengt de beloftes en bedreigingen van microtargeting voor de democratie in kaart en schetst mogelijkheden voor beleidsmakers om het gebruik van microtargeting te reguleren.


Lees het hele artikel in Navigator.

Geheime verdragen en derubricering
Coen Modderman
Als het geheime karakter aan een geheim verdrag vervalt moet het verdrag alsnog en wel zo spoedig mogelijk ter parlementaire goedkeuring worden voorgelegd. De mogelijkheden om het parlement bij geheime/vertrouwelijke verdragen, zowel in de onderhandelingsfase als in de goedkeuringsfase, buiten de totstandkoming te houden, zijn ruim. Als er dan ook nog eens langer dan nodig wordt gewacht met derubricering, dan blijft er van parlementaire betrokkenheid wel zeer weinig over. Daarom is het goed om op structurele basis na te gaan of er verdragen zijn die voor derubricering in aanmerking komen.


Lees het hele artikel in Navigator.

Resultaatgerichte indicaties vragen om resultaatgerichte rechtsbescherming
Geerten Boogaard
In een recente uitspraak in het sociaal domein bood de Centrale Raad van Beroep niet alleen rechtscherming in het individuele geval, maar stelde de Raad meteen ook een uniforme landelijke standaard. Daarmee ging echter tevens een streep door wat goedwillende gemeenten hadden bedacht. De Centrale Raad had dit kunnen en moeten voorkomen door minder recentraliserend te motiveren en de lokale beleidsruimte meer te respecteren.


Lees het hele artikel in Navigator.

Verdere reflectie op onderzoek naar straftoemeting
Hilde Wermink, Jan de Keijser en Pauline Schuyt
Met enige verbazing hebben wij kennis genomen van de bijdrage van Van Oorschot in NJB 2018/1699, afl. 32, waarin zij ons in 2012 verschenen artikel ‘Verschillen in straftoemeting in soortgelijke zaken: Een kwantitatief onderzoek naar de rol van specifieke kenmerken van de dader’ bespreekt.


Lees het hele artikel in Navigator.

13 maart 2019
Tijdschrift NJB 14 (2015)
Fiscale rulings en staatssteun
Raymond Luja
De internationale belastingpraktijk ligt momenteel vanuit diverse hoeken onder vuur. Met grote namen als Starbucks, Apple en Amazon heeft de Europese Commissie in 2014 nadrukkelijk de aandacht gevestigd op fiscale rulings vanuit staatssteunperspectief. In deze bijdrage wordt de gemene deler aan knelpunten die uit deze zaken voortvloeien beschreven. Maar eerst komt aan de orde wat fiscale rulings eigenlijk zijn en welke plaats zij in het staatssteunkader innemen. Geconcludeerd wordt dat vooral in internationale verhoudingen het risico bestaat dat de EU door een te brede definitie van staatssteun haar lidstaten verder aan handen en voeten bindt, terwijl andere landen hun handen nagenoeg vrij hebben bij het verlenen van subsidies, garanties en belastingvoordelen.
En toen vloog er een stoel door de rechtszaal
Geerke van der Bruggen
Stel je eens voor. Je tweejarige dochtertje en haar opa en oma worden tijdens een fietstochtje alle drie doodgereden. Anderhalf jaar later is het zover: de man die je leven verwoest heeft, moet zich voor de rechter verantwoorden. Het is de tweede dag die je in de rechtszaal doorbrengt en je wacht met spanning op de uitspraak. Het zijn loodzware dagen geweest. Alles wordt opgerakeld en je luistert naar eindeloze herhalingen. Naar feiten die je al kent, nog eens en nog eens. Eerst de officier, dan de rechter, dan de advocaat van de verdachte en allemaal nog een keer. Eindelijk komt daar de uitspraak. Ruim een half uur lang luister je naar al die feiten en overwegingen. Je spitst je oren in de hoop alvast iets van de uitkomst te bespeuren. Maar dan komt de klap die je niet had zien aankomen: taakstraf.
Privacybescherming online kan beter
Frederik Zuiderveen Borgesius
De huidige privacyregels leggen veel nadruk op de geïnformeerde toestemming van internetgebruikers. Met zulke toestemmingsregels probeert de wet mensen in staat te stellen om keuzes te maken in hun eigen belang. Maar inzichten uit gedragsstudies trekken de effectiviteit van deze wetgevingstactiek in twijfel. Zo klikken internetgebruikers in de praktijk ‘OK’ op vrijwel elk toestemmingsverzoek dat op hun scherm verschijnt. De wet zou meer aandacht moeten geven aan de daadwerkelijke bescherming van de privacy van mensen die het internet opgaan.
De aarde is plat
Carolus Grütters
Op 4 maart 2015 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) in een viertal uitspraken de zeer strikte interpretatie van het Kinderpardon door de staatssecretaris goedgekeurd. De wijze waarop de ABRvS dit heeft gedaan is verbijsterend: de ABRvS praat recht wat krom is.
De Crisis- en herstelwet: veel ambitie, nauwelijks effect?
Monique Arnolds en Arko van Helden
Reactie op Bert Marseille, Boudewijn de Waard, Kars de Graaf, Patricia van Ling, Hanna Tolsma en Emil Verheul over de directe, indirecte en mogelijke neveneffecten van de op 31 maart 2010 in werking getreden Crisis- en herstelwet.
9 april 2015